News
In 2023 bestaat Instituut Clingendael 40 jaar. In een speciale serie blikken we met historische foto’s en tekeningen terug op de geschiedenis van Landgoed Clingendael en Huys Clingendael, waar het instituut gevestigd is.
Vandaag deel 4.
Clingendael tijdens WO II.
Op 4 en 5 mei staat Nederland stil bij de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog. In deze editie bespreken we een beruchte bewoner: nazikopstuk en rijkscommissaris voor het bezette Nederland Arthur Seyss-Inquart. Hij bewoonde het huis op landgoed Clingendael.
Vlak na zijn komst in Nederland op 20 mei 1940 viel zijn oog op het leegstaande Clingendael. Hij trok er niet direct in, maar liet eerst een aantal verbouwingen uitvoeren. Zijn vrouw (foto 3) kwam speciaal eerder over uit Oostenrijk om de werkzaamheden te controleren en de huishoudelijke staf samen te stellen.
Hoge gasten zoals Heinrich Himmler en Joseph Goebbels logeerden. Er werden filmvoorstellingen georganiseerd in de neorococo-salon (foto 4), waar Seyss’ vrouw projectoren had laten opstellen. Meestal werden er nazifilms vertoond, maar ook familiefilms zullen aan bod zijn gekomen.
Seyss liet op het landgoed opnieuw een tennisbaan aanleggen en in de winter werd ‘eisschiessen’ op de bevroren vijver gespeeld (foto 6). Ook liet hij een als boerderij vermomde bunker bouwen.
Begin mei 1945 vertrok Seyss-Inquart naar de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein voor een ontmoeting met de opvolger van de overleden Adolf Hitler, admiraal Dönitz. In Hamburg werd Seyss-Inquart ontdekt en gearresteerd door de Britten. In 1946 werd hij bij het oorlogstribunaal in Neurenberg ter dood veroordeeld door oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.
Onder zijn regime werden van de ongeveer 140.000 Joden die in Nederland woonden 107.000 weggevoerd naar vernietigingskampen. Slechts een handvol van hen keerde levend terug...
Naast Joodse slachtoffers maakten het moorddadige regime en zijn bondgenoten ook ruim 100.000 andere Nederlandse slachtoffers, o.a. door arbeidsinzet in Duitsland, executies, door een daling in de volksgezondheid en de hongerwinter, onder Roma en Sinti, onder verzetsstrijders en militairen, en in concentratiekampen in Indonesië.
Bronnen: 𝘾𝙡𝙞𝙣𝙜𝙚𝙣𝙙𝙖𝙚𝙡: 𝙝𝙚𝙩 𝙝𝙪𝙞𝙨, 𝙙𝙚 𝙩𝙪𝙞𝙣𝙚𝙣, 𝙙𝙚 𝙗𝙚𝙬𝙤𝙣𝙚𝙧𝙨 (1982), door Maarten van Doorn en Christiaan Vaillant; en Niod.