Research

Articles

Als een zwarte Kennedy vraagt hij de VS om hulp

30 Jan 2009 - 08:18
Barack Obama deed mij gisteravond denken aan een beroemde voetbalspits als Marco van Basten. Ieder ander bezwijkt onder extreme druk, maar juist zij scoren op het belangrijkste moment.

Obama deed het opnieuw. Niet met daverende campagneretoriek, maar met een serieuze toespraak waarin hij zijn landgenoten een spiegel voorhield.

Vantevoren waren de verwachtingen torenhoog. Hij moest als een Lincoln zijn die het land in oorlogstijd verenigde. Als een Roosevelt die tijdens de Grote Depressie de natie zelfvertrouwen inblies. En als een Kennedy die zijn landgenoten, en vooral ook jongeren, inspireerde.

Obama spreekt vaak over zijn Democratische én Republikeinse presidentiële rolmodellen: de inspirerende Kennedy, de standvastige Reagan en de gematigde Bush de Eerste.

In werkelijkheid lijkt Obama vooral op de eveneens zo charismatische Bill Clinton, al kon Obama dat natuurlijk niet zelf toegeven tijdens de afgelopen verkiezingsstrijd tegen de Clintons. Ook Obama zal in het centrum van de politiek bivakkeren. Hij zal de wereld niet veranderen, zoals Clinton dat ook niet deed. Het zou goed kunnen dat Obama niet zozeer ons steunt, maar dat wij vooral hem moeten assisteren bij zijn rol als wereldleider in een ingewikkeld overgangstijdperk. In zijn toespraken heeft hij al uitdrukkelijk gevraagd om onze Europese steun in bijvoorbeeld Afghanistan. Hij zal als president dus geen nieuwe messias zijn die wonderen verricht. President Obama? Voor veel Europeanen zal het een realiteitsschok zijn.

Als een zwarte Kennedy vroeg Obama gisteren aan zijn landgenoten zich in te zetten voor de maatschappij. Kennedy's beroemde uitspraak 'vraag niet wat je land voor jou kan doen maar jij voor je land', kreeg in 2009 een opvolger in Obama. Hij vroeg zijn mede-Amerikanen vol trots terug te keren naar die tijd. 'We will remake America.'

De ultieme kracht van Obama ligt in het optimaal mobiliseren van mensen. Hij wordt gedragen door een heuse, eigenlijk mondiale massabeweging. Obama kan zijn als een held aan het firmament tegen wie mensen graag op kijken, maar ook als iemand van ons. En anders dan Bush is Obama een grensoverschrijdend fenomeen.

Hij weet en voelt als geen ander wat leeft onder mensen. Kruipt als het ware in hun huid. Veel mensen zijn angstig. Raken in het harde Amerika baan en huis kwijt. Als geen andere president kan Obama een zijn met de Amerikaanse burgers. 'Wij zijn allemaal Amerika.'

Een president is juist in een crisissituatie in staat de koers van de natie te verleggen. Hij heeft het machtigste politieke ambt op aarde. Zeker Obama, die zo de wind in de zeilen heeft. Tachtig procent van de Amerikanen, en dus ook veel voormalige McCain-aanhangers, staan achter hem.

Het schip Amerika koerst weer richting de wereld. Vrijwel ieder probleem is grensoverschrijdend. Obama zal streven naar een internationaal draagvlak. Hij schetste een 'nieuwe weg voorwaarts richting de islamitische wereld'. Wij zullen luisteren en onderhandelen, maar voor hen die willen vernietigen in plaats van opbouwen had hij maar één standvastige boodschap: 'Wij zullen jullie overwinnen'.

De geschiedenis wijst uit dat grote presidenten briljant over idealen kunnen oreren. Daarnaast zijn zij in werkelijkheid ook koele pragmatici. Hebben het vermogen met werkbare oplossingen te komen.

Met veel concreets kwam Obama niet. Daar leende deze speech zich ook niet echt voor. De werkelijkheid is weerbarstig en er zullen teleurstellingen komen. Maar de hoop is terug in Amerika. En dat is al een formidabele prestatie.