De val van Assad komt Israël niet slecht uit

Het lijkt er nu steeds sterker op dat in Syrië het regime van Assad ten einde komt. Anders dan velen beweren, zal het vertrek van aartsvijand in het voordeel blijken van Israël. Dan moet dat land wel de bezette Golanhoogte teruggeven.

In Israël is in de afgelopen maand begonnen met de bouw van een scheidingsmuur rondom de bezette Golanhoogte, aan de Syrische grens. De muur langs de Westelijke Jordaanoever bestaat al sinds 2003. Aan de grens met Libanon is in april 2012 ook begonnen aan de bouw van een muur langs enkele Libanese dorpen.

Het besluit om de muur rondom de Golanhoogte te bouwen, is genomen vanwege de jongste ontwikkelingen in Syriё. Israёl vreest chaos aan de Syrische grens nu het regime van president Assad steeds verder wankelt. Al vanaf het begin van de Arabische lente, in januari 2011, gaat de aandacht van Israёl vooral uit naar de ontwikkelingen in Syriё. De twee landen hebben als buren een lange historie van oorlog.

Zoals de neef en beste vriend van Assad- multimiljardair Rami Maglouf- in 2011 al toegaf, is de stabiliteit in Syrië van groot belang voor de stabiliteit in Israël. De Syrische opstand die in 2011 tegen het dictatoriale regime van al-Assad losbrak, dreigt een game-changer te worden. Stabiliteit in de relaties tussen Israël en Syrië is niet langer vanzelfsprekend. Optimisten geven het regime van al-Assad nog enkele maanden; pessimisten een jaar of iets langer. Vroeg of laat- zo lijkt nu steeds sterker- zal zijn regime vallen, en daarmee een van de grootste aartsvijanden van Israël. Anders dan sommigen beweren is het vertrek van Assad weldegelijk in Israelisch voordeel.

De relatie tussen Israël en het Syrische regime wordt gekenmerkt door oorlog en vijandigheid. Sinds de bezetting van de Syrische Golanhoogte door Israël in 1967 en de komst van het al-Assadregime in 1970, toen geleid door de vader van de tegenwoordige president, staan de twee landen met elkaar op gespannen voet. Het terugveroveren van de Golanhoogte en het bijstaan van het Palestijnse volk was altijd een van de prioriteiten van het regime van Assad. Hiermee leidde hij de aandacht af van binnenlandse problemen.

De twee steunpilaren van het regime, die zijn veertigjarige bestaan verklaren, zijn de terreurmachine, bestaande uit inlichtingen-en veiligheidsdiensten, en de oorlog tegen Israël en het Westen. De binnenlandse legitimiteit van al-Assad is voornamelijk gebaseerd op de oorlog met Israël. In het onderwijssysteem en de media worden Syriёrs van jongs af aan geleerd de bezetter te haten. Deze haat wordt gebruikt als een reden om de binnenlandse vraag naar vrijheid en democratie te stillen.

Hoewel Syrië en Israël officieel in een oorlog zijn verwikkeld, werd Assad in werkelijkheid nooit beschouwd als een reëel gevaar. Terwijl hij zichzelf triomfantelijk als de grote verzetsleider presenteert, heeft hij sinds 1974 geen enkele serieuze poging ondernomen om de Golan terug te veroveren. Hij heeft zelfs herhaaldelijke aanvallen van Israël op Syrisch grondgebied onbeantwoord voorbij laten gaan.

Het bevrijden van de Golanhoogte dient volgens Assad plaats te vinden door indirecte onderhandelingen, en niet door een gewapend strijd. Assad is een vijand, maar wel een voorspelbare vijand. Vooral in deze tijden van politieke turbulentie in het Midden-Oosten en de komst van Islamistische partijen aan de macht in Egypte is het behouden van stabiliteit en voorspelbaarheid aan de grens met Syrië van groot belang voor Israël.

Op de korte termijn vreest Israël dat een deel van de wapenvoorraad van Syrië bij Hezbollah zal belanden of in handen zal vallen van andere terroristen. Ook vreest Israël de chaos aan de Syrische grens met Israël na de val van het regime. Dit zal militante groeperingen de mogelijkheid geven om aanslagen te plegen vanuit Syrisch grondgebied. Een andere Israelische vrees is de komst van Islamistische partijen in Syrië na de val van Assad, ongeacht de vraag of dit reëel is.

Ondanks de Israëlische zorgen is het vertrek van Assad op de lange termijn wel degelijk in het voordeel van Israël. Syriё is de slagader die Hezbollah en Hamas voorziet van financiёle en militaire steun, via Iran. De alliantie tussen Iran, Syriё, Hezbollah en Hamas is niet alleen de grootste bedreiging voor Israël, maar vormt ook een gevaar voor de belangen van de Verenigde Staten en de Golfstaten. Syrië is de zwakste schakel in deze alliantie. Het vertrek van Assad zou de verbinding tussen deze landen verbreken. Dit zal Hezbollah en Hamas verzwakken. Bovendien zal Iran verder geïsoleerd raken. De opmars van het Shi'itische front worden gestaakt.

Bovendien: hoe langer het conflict in Syrië voortduurt, hoe groter de vernieling zal zijn van de binnenlandse infrastructuur. Assad zal tot het einde doorvechten en Syrië zwak en gefragmenteerd achterlaten. D wederopbouw zal hierdoor een lange periode bestrijken. Alle energie zal worden geïnvesteerd in het herstellen van de materiële en immateriële ravage die Assad heeft achtergelaten. Vooral het legerapparaat zal worden verzwakt. Aandacht voor het buitenlandsbeleid en Israël zal voor het nieuwe Syrië dus geen prioriteit zijn.

Terwijl Assad de relaties met Israël stabiel hield, heeft hij geïnvesteerd in het 'cultiveren' van een bevolking met zeer anti-Israëlische gevoelens. Het wegvallen van dit regime en de komst van een overheid die haar legitimiteit werkelijk aan het volk ontleent, betekent dat Israël te maken zal krijgen met een nieuwe werkelijkheid, een werkelijkheid die kan worden ervaren als bedreigend. Wil Israël op de lange termijn stabiliteit realiseren, dan is het belangrijk te investeren in goede contacten met de bevolking van naburige landen en niet zozeer met corrupte politieke regimes. Deze laatste komen en gaan, maar de bevolking blijft.

De invloed van de erfenis van het dictatoriale Assad regime- 40 jaar indoctrinatie en anti-Israëlisch sentiment- zal echter tot enige tijd bestaan. Israёl doet er goed aan om na de val van het regime van Assad met een nieuwe lij te beginnen, door de bereidheid te tonen de bezette Golanhoogte terug te geven.

Het opbouwen van scheidingsmuren langs de grenzen met buurlanden is geen duurzame oplossing. Het karakteriseert het kortetermijndenken van Israёl. Als het land veilig en vredig te midden van zijn buurlanden wil bestaan, moet het zijn beleid ten aanzien van het kernprobleem, het Israёlisch-Palestijnse conflict, serieus heroverwegen. Stabiliteit en vrede voor Israёl zijn verbonden met het realiseren van een rechtvaardige oplossing voor dit conflict en het teruggeven van bezette gebieden in de regio.

Niet scheidingsmuren, maar vrede, rechtvaardigheid en wederzijds respect zullen Israël veilige grenzen leveren.