Research

Trade and Globalisation

Op-ed

De dramatische reactie van Poetin op MH17

23 Jul 2014 - 10:05
Ko Colijn
Back to overview
Donderdagavond 17 juli: Overleggend met zijn hofhouding had Vladimir Poetin vier scenario’s kunnen schetsen. Hoe moest hij reageren op het MH17-drama? ‘Poetin is erin geslaagd om de blamages van alle vier scenario’s tegelijk te realiseren.’
 
Voor de goede orde: de nog niet zo lang geleden bejubelde strateeg heeft zichzelf hoe dan ook flink in de nesten gewerkt; de vliegtuigramp kan Poetin weinig goeds opleveren. Laten we ons proberen voor te stellen hoe het beraad met zijn hofhouding zou kunnen zijn gegaan. We praten dus over vier scenario’s die zijn misère enigszins zouden beperken:
  1. In reactie op de vliegtuigramp wel toegeven dat hij ooit greep op de separatisten had, maar dat hij die de laatste tijd jammerlijk is kwijtgeraakt. Dat is een blamage, maar had hem in elk geval verlost van de vraag: hoe moet ik de wereld ervan overtuigen dat ik dus ook niets met dat neergeschoten vliegtuig te maken heb? 
  2. Hardnekkig blijven ontkennen iets met de separatisten te maken te hebben, en alleen al daarom de vermoorde onschuld blijven spelen. De inzet daarvan is hoog: geen politieke schade, omdat hij niet hoeft uit te leggen dat er iets is misgegaan in de regie over Borodai en Strelkov en hun pro-Russische volksrepublikeinen rond Donetsk. En dat hij dus ook niks te maken heeft met het MH17-drama.
  3. Even schrap zetten, desnoods na een paar dagen storm toegeven dat hij een (onverminderd) broederlijke relatie met de pro-Russische broederschap rond Donetsk heeft, maar dat die heren zich volkomen vergist hebben en een noodlottig incident hebben veroorzaakt. Daarmee zou hij zich de bekentenis besparen dat zijn nabuurschapsbeleid eigenlijk gefaald heeft. De uitvoering was natuurlijk een fiasco, maar de zwarte piet ligt niet in Moskou maar in Donetsk. Resulaat: Poetin zou (inmiddels ‘had’) zijn gezicht nog enigszins kunnen redden door alsnog afstand te nemen van de separatisten en mee te werken aan het onderzoek en de repatriëring van de slachtoffers. 
  4. De vlucht naar voren kiezen en, eerder dan de storm van woede zou losbarsten, toegeven dat Rusland de volle verantwoordelijkheid voor het neerschieten neemt en dramatisch gefaald heeft. Dubbele blamage natuurlijk, maar vanuit het perspectief van Poetin mogelijk nog net iets minder erg dan achteraf ontmaskerd worden als leugenaar en aan dezelfde waarheid blootgesteld worden.
Poetin is beland in ‘the worst of both worlds’. Eigenlijk is het nog erger: de slechtste van vier werelden
 
Als we de andere, wonderlijke en soms krankzinnige scenario’s (ook die ontsproten aan conspiratieve geesten, zoals CIA-complotten die vliegtuigen met lijken aan boord hebben laten vertrekken uit Amsterdam) buiten beschouwing laten, vallen 1, 3 en 4 af en lijkt hij voor 2 te hebben gekozen. Het heeft Poetin weinig geholpen, want – met dank aan Gideon Rachman vandaag in de Financial Times – hij is beland in ‘the worst of both worlds’. 
 
Eigenlijk is het nog erger: de slechtste van vier werelden. Want Poetin is erin geslaagd om de blamages van alle vier scenario’s tegelijk te realiseren. Hij kan niet uitleggen dat hij niets met het neerschieten te maken heeft: na het plotselinge op gang komen van de trein des doods en de toch nog vlugge overdracht van de zwarte dozen gelooft niemand dat Poetin geen invloed op de separatisten heeft. En in de ogen van de wereld staat hij desondanks te kijk als een falend regisseur die bovendien te laat op de verzoeken om medewerking reageerde, en die slechts in de ogen van zijn eigen hofhouding nog niet is ontmaskerd.