Research

Europe and the EU

Articles

Waarom een Europees referendum wél werkt

08 Apr 2016 - 09:53
Source: Foto Flickr - Jeff Djevdet

Premier Rutte zit nu in een moeilijk parket: leg maar eens uit aan 27 lidstaten dat wij als klein EU-land roet in het eten gooien van de associatieovereenkomst met Oekraïne. Het bewijst hoe een nationaal referendum gezamenlijke besluitvorming verlamt.

Verbazing en irritatie bij andere EU-politici en grote delen van lidstaten is te verwachten. Hoe zou Nederland reageren als Finland iets in de EU zou tegenhouden waar wij en de andere lidstaten al lang en breed mee ingestemd hebben en verder niet nog eens twee jaar EU-gezeur over willen? De EU is opzoek naar succesverhalen en één land steekt een stok in het wiel. Nederland kan zeker een goed verhaal houden over dat dit akkoord net een bruggetje te ver was (met hints naar militaire samenwerking), dat burgers in andere lidstaten ook groeiende zorgen hebben, dat complexe verdragen met onhandige compromissen ergernis opwekken, of dat uitleg nodig is over waar de grenzen van de EU liggen. Hoe goed Rutte's verhaal ook is, de andere regeringsleiders hebben niet zo'n referendum gehad en staan daarom ook veel minder open voor de rationele en irrationele inzichten die nu in Nederland zijn opgedaan tijdens onze debatten.

De doos van Pandora is geopend. Referenda lijken een Europees democratisch controlemechanisme te worden, net zoals een rivier vanzelf naar het laagste punt stroomt.

De volledige tekst van deze opinie is gepubliceerd in de Volkskrant op 8 april 2016.