Waarom het trotse Kingdom in irrelevance dreigt weg te zinken
Sorry, Britten, maar op deze manier drijven jullie weg van de Europeanen én Amerika.
Twee jaar geleden las de Amerikaanse onderminister voor Europese en Euraziatische Zaken, Philip Gordon, Groot-Brittannië op een ongebruikelijk harde manier de les. Hij vloog speciaal naar Londen om David Cameron te waarschuwen: denk erom, stap niet uit de Europese Unie.
De Verenigde Staten hebben een sterke EU nodig om de problemen in de wereld op te lossen en om überhaupt nog een hoofdrol te kunnen spelen in een landschap waar China steeds meer nummer één wordt en ook India en Rusland om verschillende redenen de Amerikanen naar de kroon steken. Europa moet met één stem spreken, en wij, Amerika, willen dat Groot-Brittannië erbij hoort. Geen Brits referendum dus, alsjeblieft, want alleen een Europees Verenigd Koninkrijk is voor ons interessant, apart wordt het niks. Een gele kaart waar het trotse Londen van schrok, want de Britten denken nog steeds dat hun special relationship met de VS heilig en eeuwigdurend is. Maar de les lijkt niet geleerd, het eiland lijkt los.
Vierde viool
Een half jaar later lieten de Britten de VS pijnlijk in de steek toen Obama op het punt stond om Assad te straffen met bombardementen voor zijn gifaanvallen in de Syrische burgeroorlog. David Cameron kon zich nog verschuilen achter het feit dat het Lagerhuis hem had teruggefloten, maar het was ook een dramatische boodschap: met Albion kan Washington de oorlog niet meer winnen. Obama blies de interventie af, zijn red lines worden sindsdien in de wereld een stuk minder serieus genomen, en dat is Washington niet vergeten.
In de Oekraïnecrisis spelen de Britten de vierde viool. De eerste is voor Angela Merkel, aan wie de Amerikanen de regie toevertrouwen, de tweede is voor François Hollande, die ook zijn handtekening onder het Minsk-akkoord mocht zetten, en de derde is voor de Polen, die binnen de NAVO de toon zetten en wier Donald Tusk als president van de EU de speerpunt van (nog iets van een Europees) anti-Russisch veiligheidsbeleid is. In Wales sprak de NAVO vorig jaar af dat de defensieuitgaven, de afgelopen twintig jaar ongeveer gehalveerd, weer opgevoerd zouden worden tot twee procent van het nationaal inkomen. Maar wat blijkt? Waar andere landen in elk geval nog hun best doen om de vrije val te stuiten, zakken de Britse defensieuitgaven de komende jaren vrolijk door. ‘Heel zorgwekkend,’ volgens Samantha Power (VN-ambassadeur van de VS) die zo nog maar eens duidelijk maakte dat de VS David Cameron echt niet meer begrijpt.
Al helemaal niet nu afgelopen week ook nog eens uitlekte dat het Verenigd Koninkrijk gaan participeren in de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB). Dat moet een rechtstreekse concurrent worden van de Wereldbank. Door China opgericht, wordt de AIIB als een directe uitdaging gezien aan de Amerikaanse hegemonie in de financiële wereld. De Amerikanen voelen uiteraard niets voor een parallelle structuur naast de door hen gedomineerde wereld van IMF en Wereldbank, en hadden gehoopt China en andere opkomende machten te paaien met wat meer stemrechten in het bestaande stelsel. Ook hadden ze hun bondgenoten dringend verzocht om niet mee te werken aan Chinese alternatieven zoals de AIIB.
De Britse stap om zelfs medeoprichter van de AIIB te willen zijn, wordt als een klap in het gezicht ervaren. Het Britse verweer is ongeveer: sorry Amerika, de wereld verandert, om niet achterop te raken moeten we dat onder ogen zien.
Drijft het trotse Kingdom af? Vlak na de Tweede Wereldoorlog beschouwde het zichzelf als het middelpunt van de wereld: het zei niet bij Europa te horen en ook niet bij de VS, het lag ‘halverwege’ de Atlantische Oceaan. Het moet, zeventig jaar later, uitkijken daar niet in irrelevance weg te zinken.
