VVD en sociaal Europa: een Europa waar nodig

Europa waar nodig
Beleid dient zo dicht mogelijk bij de burger plaats te vinden, en alleen op Europees niveau als daar duidelijke toegevoegde waarde in zit. Dat is dus bij grensoverschrijdende zaken, zoals de interne markt en gemeenschappelijk milieubeleid. We hebben hele verschillende sociale zekerheidstelsels in Europa en landen hebben een eigen erfenis en startpositie. Dit is zo één op één gerelateerd aan hoe je je land wilt vormgeven dat het op nationaal niveau dient te blijven.

Omdat we een munt met verscheidene landen delen, is het logisch dat we op Europees niveau in het Stabiliteit en Groeipact een degelijk begrotingsbeleid afgesproken hebben en dat we binnen het Europees Semester verscheidene economische zaken coördineren. Dit zorgt voor voldoende basis om voor ieder land maatwerk te leveren op het gebied van sociale zekerheid zoals dat in dat land past.

Het is geen oplossing sociale achteruitgang ergens in de EU te verzachten door meer politieke flexibiliteit in het Stabiliteit en Groei Pact en binnen de Europese Commissie toe te laten. Het is juist aan de andere kant een probleem dat Eurocommissaris Economische en Financiële zaken Moscovici een scheidsrechter is die niet durft te fluiten. Meer uitgeven en schulden maken in de overtuiging dat het de boel zal aanjagen zie je veel in zuidelijke lidstaten. Maar je zal toch echt de tering naar de nering moeten zetten, zoals we ook in Nederland gedaan hebben. Hetzelfde geldt voor structurele hervormingen waarvoor in de landen specifieke aanbevelingen veel aandacht is. De VVD is daarom voor automatische sancties binnen het Europees Semester, zodat de nodige hervormingen wél plaatsvinden.

Sociaal beleid kan alleen uit degelijke nationale economieën voortkomen
Griekenland begint nu eindelijk met hervormingen, zoals het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd en het voorzichtig afschaffen van allerlei privileges in de arbeidsmarkt. Dat is nog lang niet genoeg. En veel hervormingen moeten ook nog in Spanje, Portugal, Italië en Frankrijk worden doorgevoerd.

Financiële stabilisatie mechanismen voor het opvangen van crises binnen een muntunie, zoals geopperd door Eurocommissaris voor de Euro en Sociale Dialoog Dombrovskis, is nog lang niet aan de orde. Solidariteit kan alleen gepaard gaan met verantwoordelijkheid. Risico’s kan je alleen delen met landen die je kan vertrouwen; landen die er ook zelf alles aan gedaan hebben op het vlak van economisch beleid. Bij het ontbreken hiervan is ook een Europees deposito garantiestelsel voor de banken, waarbij een Griekse staatsobligatie op dezelfde manier wordt gewaardeerd als een Duitse, onwerkbaar.

Ambities van Europese werkeloosheid normen kun je niet afdwingen, of zullen neerkomen op Europese Melkert banen die niet voorkomen uit de echte economie maar uit geld van Noord-Europa dat naar de hoge werkloosheidcijfers in Zuid-Europa zal gaan.

Huidig karakter van de EU biedt genoeg sociale handvaten
Mocht een land de nodige hervormingen door de crisis niet kunnen dragen, dan is het sociaal dat de hervormingen over een langere tijd worden uitgesmeerd. De stelregel van het IMF is ook: de hervormingen moeten niet meer dan 10% van je BNP kosten.

Eventuele uitspraken dat Nederland  haar pensioenen moet hervormen of dat Duitsland haar begrotingsoverschot moet investeren; dat is de omgekeerde wereld. Andere landen zullen in eigen belang een hoog niveau van arbeidsproductiviteit moeten generen om de mondiale concurrentie aan te kunnen gaan.

De Asscher agenda
De Europese detacheringsrichtlijn discussie moet niet beperkt worden tot enkele vaak aangehaalde sectoren -zoals transport- waar handhavingsproblemen zijn. Een herziening is niet nodig, maar daadwerkelijke handhaving. Secundaire arbeidsvoorwaarden moet je niet Europees willen gelijk trekken. Vanwege de administratieve rompslomp alleen al zal het ten koste gaan van banen.

Detachering en Europese arbeidsmobiliteit dienen te worden aangemoedigd. De technische bedrijvigheid in Nederland ronselt bij wijze van spreken in Spanje om aan voldoende mensen te komen. Ten tijde van crisis kan arbeidsmobiliteit ook een oplossing zijn en kruisbestuiving van kennis faciliteren.

Ambities zoals Europese Cao’s,  om onder andere social dumping tegen te gaan, kennen geen enkele basis. De situaties in de lidstaten zijn daarvoor te verschillend om het toe te kunnen passen. Minister Asscher denkt al te moeten beschikken over verschillende arbeidsmarkt regio’s in Nederland, omdat de situaties in eigen land al zo divers zijn. 

Juncker’s social triple A
Het idee van het Juncker fonds klinkt misschien sympathiek. De extra aanjagende functie stelt echter teleur en het is moeilijk in te zien wat de toegevoerde waarde ervan is vergeleken met de bestaande projecten van de Europese Investeringsbank. In plaats van traditionele projecten in wegen en spoor, zou men meer geld moeten investeren in digitale projecten. Bestaande (structuur)fondsen, waaronder in de landbouw, houden ook de oude economie eerder in de benen dan dat het een stap zet richting de economie van de toekomst.

De Sociale Dialoog lijkt op een flop. Een Europese sociale dialoog kan sowieso niet, daar zijn de verschillen te groot voor door een veelheid aan unieke variabelen; van de ZZP-ers die zich organiseren in Zweden tot de vakbonden in Frankrijk. De positie van nationale parlementen bij het Europees Semester dienen wel te worden versterkt en interparlementaire conferenties zijn belangrijk om tot onderling begrip te komen. Versterking van de nationale sociale dialoog ligt uiteraard bij de nationale partijen en parlementen zelf.

Kortom, de gewenste nationale sociale basis kan alleen voortkomen uit een goede economische basis, waarvoor regels zijn afgesproken op Europees niveau. Lidstaten dienen primair te hervormen. Europese solidariteit kan alleen gepaard gaan met eigen nationale verantwoordelijkheid.
____
Cora van Nieuwenhuizen is Europarlementariër namens de VVD binnen de ALDE-groep (Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa).