René Cuperus droeg deze column voor tijdens ons publieksdebat 'Talking China Strategy'. Beluister hier.
Laten we eerlijk zijn: van China raken we in de war. Er is geen land dat in zo’n snelle, supersonische tijdmachine zit als China. Wat een mega-veranderingen!
Ik zeg wel eens: China heeft de 20ste-eeuw overgeslagen. Dat is het verwarrende voor ons westerlingen. China is in één jump van de negentiende eeuw van paard en wagen in de 21ste High Tech eeuw terechtgekomen. Terwijl wij nog grotendeels in de 20ste eeuw leven.
Wat extra verwarrend is, dat China succesvoller is dan wij. Economisch en technologisch. Dat laat, als symbool, alleen al die hele 5G-discussie zien. Waar is de 5G of 6G van het Westen? Van Amerika, van Europa? Hoe is het in godsnaam mogelijk dat een communistisch, autoritair geleid staatskapitalistisch land het beter doet dan wij? Dat is mindfucking.
"Laten we ons niet totaal verliezen in China-bashing"
Want, vroeger toen we het communistische Oostblok bezochten (voor de jongeren: dat is dus voor de val van de Muur in 1989), kwam je in een grauwe, onvrije, statische samenleving terecht. Hoe anders is dat nu in China: booming, energiek, ondernemend, dynamisch. Hoezo een communistische tweede wereld van achterstand?
De laatste maanden heb ik, deels in het kader van de China-strategie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, een China College Tour georganiseerd op Nederlandse universiteiten. Samen met Alex Krijger en tal van anderen, waaronder Ties Dams, Xiaojia Xu, Ardi Brouwer en Kathleen Ferrier. Het was opgezet als een interactieve tour: op zoek naar het China-beeld van hedendaagse Millennials.
Die tour leverde boeiende resultaten op. Grote nieuwsgierigheid en fascinatie voor China. Honger naar meer kennis en informatie, niet alleen over Huawei en 5 G, maar over het Chinese succesmodel in het algemeen. Meer achtergrondinformatie over de ‘’Twee Gezichten’’ van China - tegelijk een High Tech superpower én een command and control eenpartijstaat – die ons in de war brengen.
"Nie wieder, bestaat ook in het Chinees"
Als ik zo die Millennials beluister, dan schieten we te snel door met vijandigheid ten opzichte van China. De kernvraag voor hen luidt: hoe overleven we de Chinese Eeuw? En vooral hoe voorkomen we een nieuwe Koude Oorlog, een toekomstig conflict met China? Hoe combineren we fascinatie voor China met een zekere waakzaamheid?
Hoe bouwen we wederzijds vertrouwen op met dit land, dat een continent in zichzelf is, en dat zich in een ongekende spiraal van verandering bevindt? Want we zijn wel heel snel van kleur verschoten: niet van koopman naar dominee, maar van koopman naar inlichtingenofficier. Nog niet zo lang geleden was China voor ons bedrijfsleven de gedroomde handels- en investeringspartner- goed voor de ene handelsmissie na de andere; nu is de houding plotsklaps vijandig en wantrouwend geworden. En praten we over China alleen nog maar in termen van een veiligheidsrisico.
Wat mist is een iets breder repertoire om naar China te kijken en over China te spreken. China verdient echt meer empathie bij zijn ongekende transformatie, de terugkeer van een wereldbeschaving op het wereldtoneel. Meer complimenten ook voor zijn technologisch vernuft, voor het doen verdwijnen van miljoenen Chinezen uit de armoede. Ook China’s hang naar stabiliteit en harmonie, na een eeuw van vernedering, chaos en burgeroorlog, zou op iets meer historisch begrip moeten kunnen rekenen. Nie wieder, bestaat ook in het Chinees.
Laat ik het zo zeggen, bij alle terechte zorgen over de algemene mensenrechtensituatie, het drama van de Oeigoeren, het social credit system of bedrijfsspionage, mis ik de gefascineerde, onbevangen Marco Polo-blik.
Maar ik mis ook de blik van Kishore Mahbubani. Deze intellectueel uit Singapore was onlangs uitgebreid in Nederland op bezoek, en die leerde me opnieuw beseffen hoe bevooroordeeld wij westerlingen naar het niet-Westen kijken. Met zo’n enorme morele arrogantie.
Alsof wij als westerlingen de enige moreel deugenden ter wereld zijn. Afrika deugt niet. Rusland deugt niet. Azië deugt moreel niet. Wij nemen iedereen laconiek en gemakzuchtig de maat. Wij, multilaterale liberale democraten, tegenover mensenrechten-schenders en autoritair heersenden.
"Meer westerse bescheidenheid en historische sensibiliteit graag"
Maar met die botte zwart/wit-houding zullen we de ‘’Ontwestering’’ zoals Mahbubani de opmars van Azië ten koste van het Westen noemt, niet prettig kunnen overleven en in goede banen kunnen leiden. Meer westerse bescheidenheid en historische sensibiliteit graag, want niet vergeten mag worden dat die universele mensenrechten voortkwamen uit de westerse barbarij van de 20ste –eeuw.
Dus iets meer Marco Polo en Mahbubani, graag.
Mijn laatste punt
Minstens de helft van de China-strategie moet niet over China gaan, maar over onszelf. Hoe maken wij van de liberale-democratie een succesmodel, ook in de 21-eeuw? Hoe lossen wij onze eigen populisme-crisis op? Hoe ontwikkelen wij niet 5G, maar 7G?
Laten we ons niet totaal verliezen in China-bashing, maar ervoor zorgen dat de liberale-democratische wereldorde succesvol en attractief is en blijft in de 21ste-eeuw. Wie bang is voor China, is uiteindelijk bang voor zichzelf.
Bekijk de video
