Trump flirt met Rusland, maar hij vergeet: zo werkt de wereld niet
Trump flirt met de Russen, maar zal er spoedig achter komen dat de wereldpolitiek zo niet werkt. Geopolitieke geschillen zijn er met reden.
Dit is, naar het schijnt, de laatste weekcolumn Wereld, nummer 546 als ik goed heb geteld. Ruim tien jaar geleden eindigde de eerste column met de zin: ‘De Koude Oorlog is vorige week ondergronds gegaan, old warheads never die.’ Die zin was ambigue. Het optimisme school in het verkondigde afscheid van de oorlog, de pessimistische boodschap in het tijdelijke. Wat ondergronds gaat, komt weer terug.
De Amerikanen hebben Donald Trump gekozen, die flirt met een appeasement met de Russen, maar Trump zal er spoedig achter komen dat de wereldpolitiek zo niet werkt. Obama’s buitenlandse politiek wordt door hem verketterd als een disaster, maar ik heb hem nog niet horen zeggen dat hij de modernisering van de old warheads een rampzalige erfenis vindt. Want dat plan van Obama, dat de komende ambtsperiode (die van Trump dus) rond de 400 miljard dollar zal kosten en de komende dertig jaar een lieve 1000 miljard dollar, zal hij wel omarmen.
Ook Poetin haalt old warheads uit de mottenballen, hij wil er nieuwe atoomkoppen van maken en zegt oude atoomverdragen op, dus de stemming is nou niet echt bemoedigend. Misschien hoopt Trump het kunstje van Ronald Reagan te imiteren. Die blufte zich dertig jaar geleden met het gigantische Star Wars-project naar een onderhandelingspositie waar de Sovjetunie zo van schrok, dat Gorbatsjov zijn knopen telde en de Koude Oorlog pardoes voorbij verklaarde.
Maar dat scenario veronderstelt dat Trump intelligent is (niets wijst daar op), kan schaken (kan hij niet, hij leest niet, kijkt pulp-tv en denkt dat buitenlandse politiek zoiets is als casinopolitiek waarin je wethouders of staatshoofden kunt intimideren om vergunningen te krijgen voor het bouwen van wolkenkrabbers en aanleggen van golfparken), en vertrouwt op wijze en ervaren raadslieden (doet hij vooralsnog niet, hij jongleert tussen fringe haviken en omstreden generaals). Daarbij veronderstelt dat scenario dat hij het speelveld overziet (doet hij niet, hij ziet het belang van wapenbeheersing niet in en denkt dat een wereld met eigen kernwapens voor Japan, Zuid-Korea en Saoedi-Arabië er ook nog wel bij kan). Hij speelt met vuur (door te dreigen met het opzeggen van de nucleaire Iran-deal). Reagan omringde zich met door de wol geverfde realisten als Georg Shultz, Caspar Weinberger, Paul Nitze en Colin Powell. Reagan benoemde zelfs een correspondent van de New York Times (!), Richard Burt, tot ambassadeur in West-Duitsland, waar die een sleutelrol zou spelen in het eindspel van de Koude Oorlog en de Duitse eenwording. (Kunt u zich voorstellen dat Donald Trump een NYT-journalist zo’n functie toevertrouwt?)
Het is onmogelijk om te voorspellen wat Donald Trump ons na 20 januari gaat voorschotelen, maar als de transitie iets over de toekomst prijsgeeft, zouden het zijn uitspraken zijn en de benoemingen die verraden wat ons te wachten staat. Het excuus van de soms uit de bocht vliegende campagneretoriek – toch al niet sterk als het om zo’n verantwoordelijke functie gaat – gaat niet langer op: we hebben nu te maken met een president-elect, feitelijk al machtiger dan Obama. Wat hij nu zegt, doet hij met de kennis van dagelijkse briefings van de veiligheidsdiensten. Die adviseren hem niet op dag 1 het NAFTA-verdrag op te zeggen, en als hij blijft zeggen zich niets van de Iran-deal aan te trekken, bewijst dat zijn doofheid voor argumenten. De benoemingen van zijn adviseurs zijn verontrustend, ze wijzen op clanpolitiek, het toch al dubieuze spoils system blijkt in de transitie een variant van all in the family te zijn, wijst op vermenging van privé- en publieke belangen en levert zulke verschillende kandidaten op dat geruzie binnen de ploeg een kwestie van tijd is. Obama was een transitie. De Koude Oorlog gaat weer bovengronds, old warheads never die.
