Een defensie-Witboek voor de EU?
De ‘EU Global Strategy’ en versterking van het EU-defensiebeleid
Nederland is de eerste helft van 2016 Voorzitter van de EU. Hoe ziet de Europese agenda eruit op defensiegebied?
Europa wordt geconfronteerd met een grote verscheidenheid aan dreigingen en uitdagingen aan de oost- en zuidflank, maar ook verder weg van de Europese grenzen. De Europese Unie heeft hierdoor dringend behoefte aan een strategische impuls om richting te geven aan het buitenlands- en veiligheidsbeleid.
Helaas hebben Europese ministers van defensie grote moeite om politieke en publieke steun te vergaren voor een sterk defensiebeleid en verdergaande Europese defensiesamenwerking. Hoewel de trend van teruglopende defensiebudgetten lijkt te zijn gekeerd en het besef groeit dat investeringen in defensie noodzakelijk zijn om onze veiligheid te kunnen blijven garanderen, komt er maar mondjesmaat geld bij voor defensie.
Federica Mogherini kreeg in juni 2015 de opdracht om een nieuwe strategie voor het EU Gemeenschappelijk Buitenlands- en Veiligheidsbeleid (GBVB) op te stellen; beter bekend als de EU ‘Global Strategy’. Deze strategie dient de primaire belangen, principes en doelstellingen van het EU buitenlands- en veiligheidsbeleid vast te stellen in een gezamenlijke visie en ambitie.
Het Nederlands EU Voorzitterschap stuurt aan op een vervolgdocument op deze Global Strategy waarin vragen over defensie-implicaties kunnen worden beantwoord: een ‘GVDB Witboek’. De lidstaten lijken hiermee akkoord te gaan, hoewel de term ‘Witboek’ door enkelen als problematisch wordt ervaren vanwege de juridische connotatie. De Hoge Vertegenwoordiger spreekt daarom over een “operationalising paper, a kind of action plan specifically on defence and security, to make sure that the principles and the vision we defined in the strategy are followed up by concrete actions by all 28 in the coming months”. Dit document moet volgens de auteurs drie vraagstukken adresseren: ambitieniveau, capaciteiten en opvolging van politieke toezeggingen.
De oplossing voor de uitdagingen waar de EU voor staat bevat tegelijkertijd haar grote zwakte. De huidige dreigingen en uitdagingen vereisen een gezamenlijke aanpak, maar juist de cohesie en solidariteit hiervoor ontbreekt.
