Research

Europe in the World

Alerts

Energietransitie voor iedereen?

23 Aug 2022 - 10:08
Bron: Chepko/Canva
Hoe het draagvlak voor klimaatbeleid te behouden in tijden van energiearmoede

Terwijl de prijzen van olie en gas, belangrijke veroorzakers van klimaatverandering, tot ongekende hoogtes stijgen, staat de wereld in brand. Letterlijk en figuurlijk. Bosbranden, hittegolven, droogte en zeespiegelstijging zijn indicaties van ernstige klimaatverandering. Terecht roepen het Akkoord van Parijs en de Europese Green Deal op om met vereende kracht te werken aan het tegengaan van verdere opwarming. De transitie naar een duurzame energievoorziening, weg van fossiele energiebronnen, is een dwingende mondiale en Europese opdracht geworden.

Recent is de druk op die transitie fors toegenomen door geopolitieke ontwikkelingen. Eerst leidde de coronapandemie – en vooral de naweeën daarvan – tot grondstoffenschaarste en stijgende energieprijzen. De Russische invasie van Oekraïne, en het Russische gebruik van gas als drukmiddel, deed de energieprijzen vervolgens verder oplopen.

De geopolitieke reactie op de Russische agressie bestaat onder andere uit een herijking van de energiepolitiek: de afhankelijkheid van Russische olie en gas moet zo spoedig mogelijk worden beëindigd. Eén van de voor de hand liggende middelen daarvoor is een versnelling van en (verdere) verhoging van de urgentie voor de energietransitie, via versnelde investeringen in duurzame energieopwekking en energiebesparing, zoals onder andere weergegeven in de Europese REPowerEU plannen.

Het versneld doorvoeren van de energietransitie kan echter gepaard gaan met transitiekosten voor huishoudens, die toch al worstelen met hoge energieprijzen en algehele prijsinflatie. Om toenemende energiearmoede te voorkomen neemt de urgentie van inkomensondersteuning toe, voor lage én inmiddels ook voor middeninkomens. Dit is ook noodzakelijk om deelname aan de transitie door iedereen te waarborgen en daarmee hun bijdrage aan en steun voor klimaatbeleid. 

Wat betekent de energietransitie voor kwetsbare huishoudens en hoe kan het beleid beter op hun zorgen inspelen, zodat het draagvlak voor klimaatbeleid behouden blijft?

Lees de Clingendael Alert Energietransitie voor iedereen?.

 

Over het Fair Energy Transition for All (FETA)-project

In het afgelopen jaar werkten Instituut Clingendael en Bureau Berenschot aan het Fair Energy Transition for All (FETA)-project, dat ook in acht andere Europese landen werd uitgevoerd. Het idee was om zowel met degenen die potentieel hard geraakt worden door de energietransitie als met experts over dit onderwerp in gesprek te gaan. In het najaar wordt het volledige rapport over de Nederlandse uitkomsten uitgebracht, gebaseerd op focusgroepenonderzoek van Bureau Berenschot en expertbijeenkomsten georganiseerd door Instituut Clingendael.