Deze scribent was als Ruslandkundige al in diverse landen van de voormalige Sovjet-Unie, maar nog niet in Oekraïne. Uw redactie kent mijn zwakte om te voldoen aan schrijfopdrachten op korte termijn. Ditmaal werd ik tijdens een vakantie in Oekraïne wreed gestoord met een dergelijk verzoek. Dan maar van de nood een deugd gemaakt door middel van een rechtstreeks verslag vanuit mijn vakantieoord Odessa, aan de Zwarte Zee. Eerder verbleef ik kort in de Oekraïense hoofdstad Kiev.
Wat valt hier op, is natuurlijk de hamvraag. Dan heb ik het uiteraard niet alleen over het prachtige weer -32 graden Celsius en een zeewatertemperatuur die wij in Nederland niet kennen- maar, zoals u van ondergetekende gewend bent, volgt ook iets van een politieke analyse.
Direct valt op dat zowel Kiev als Odessa in hoge mate verwesterd is. Uiteraard zal dat in Oekraïne, evenals in Rusland, op het platteland totaal anders zijn. De badplaats Odessa onderscheidt zich geenszins van Scheveningen of Zandvoort. In Kiev en Odessa zie je de meest luxe BMW's, Audi's en Mercedessen voorbijkomen. De Oekraïense jeugd loopt in dezelfde trendy kleding als die in de VS en West-Europa en verplaatst zich op mountainbikes, skateboards, surfplanken en rollerskates.
Maar zijn de mensen die we hier zien wel de gemiddelde Oekraïners, als je weet dat een gemiddeld maandinkomen in dit land op zo'n 250 euro ligt en het brood echt niet veel goedkoper is dan bij ons? We hebben een vertekend beeld als we denken dat alle Oekraïners net zo'n welvaartsniveau hebben bereikt als wij.
Politiek is Oekraïne ook een land van grote verscheidenheid. Onder de huidige regering van president Janoekovitsj richt Oekraïne zich weer meer op Rusland dan op westerse instituties zoals de NAVO en de Europese Unie (EU). Hoewel de deur naar het Westen zeker niet helemaal dicht is, houdt Kiev alle opties open.
De economisch gewenste intensivering van de samenwerking met de EU belemmert Janoekovitsj door politiek getinte processen tegen zijn opponenten, in het bijzonder tegen Joelia Timosjenko. De EU hecht veel waarde aan mensenrechten en een rechtsstaat. Met dergelijke acties plaatst Kiev zich met betrekking tot de EU in de ijskast.
Maar binnenlands rommelt er meer. In oktober zijn er parlementsverkiezingen, met de belangrijkste oppositieleidster achter de tralies en Jan en alleman -zoals een voormalige bokskampioen- die zich in de politieke arena willen begeven.
Dan de relatie met sterke buur Rusland. Voor het Kremlin is Oekraïne van essentieel belang. Niet alleen vanwege zijn strategische ligging, maar toch vooral vanuit historisch perspectief. Voor Moskou is het onbestaanbaar dat dit Russische hartland vervalt aan het Westen. Het behoort traditioneel tot Rusland, en dat moet zo blijven.
Voorts hebben we onder president Poetin gezien dat Rusland zijn internationale positie wil versterken en weer te boek wil staan als grote mogendheid. Daartoe wil Moskou allereerst de band met de andere voormalige Sovjetrepublieken versterken. Oekraïne heeft daarbij de prioriteit. Vandaar de grote betrokkenheid van het Kremlin bij dit buurland.
De relatie is natuurlijk goed, want de prowesterse krachten zijn buiten gevecht gesteld. Bovendien vindt er wat russificatie plaats. Het Russisch wordt formeel als tweede taal erkend, wat in Kiev overigens tot aardig wat straatoproer heeft geleid. Ik hoorde van de demonstranten dat zij zich uitverkocht voelen aan Moskou.
Dat geldt ook militair. Rusland heeft voor tientallen jaren zeker gesteld dat het de strategisch belangrijke haven Sebastopol voor zijn Zwarte Zeevloot mag gebruiken.
Maar ook hier blijkt weer de diversiteit van het Oekraïense beleid. Terwijl het flirt met Moskou, levert Kiev zonder enige scrupules wapens aan Georgië. In 2008 schakelde Moskou met onder andere diezelfde Zwarte Zeevloot dit land militair uit.
Oekraïne is een land van tegenstellingen en verscheidenheid. Op het eerste gezicht een westers land, maar bij nader inzien staat het politiek, sociaal en economisch nog ver van ons af.
De EU en de NAVO zijn zich bewust van de strategische positie van dit land tussen Oost en West. Bemoediging tot versterking van rechtszekerheid en economische samenwerking zullen hand in hand moeten gaan om Oekraïne verder op weg te helpen. Dan wordt het niet alleen om zijn toeristische klimaat, maar ook om zijn politiek klimaat een aantrekkelijk land.