De laatste bladzijde van een defensienota is vaak de aardigste. In elk geval een informatieve. Zo ook nu.
In september kregen we van minister Hennis de nota ‘In het Belang van Nederland’. Daarmee vervulde zij de opdracht uit het regeerakkoord, al had het stuk van de kabinetsformateurs een toekomstvisie moeten heten.
Blikvanger in het nieuws was dat de aanschaf van de Joint Strike Fighter nu toch wel definitief lijkt: de minister heeft in ieder geval kleur bekend en gezegd dat we niet zonder een toestel van de vijfde generatie kunnen.
JSF, PvdA en vredesmissies
Partijgepruttel noopte PvdA-leider Samsom nog tot enkele voorbehouden, maar die werden geconstrueerd om ook die partij vooruit, niet achteruit, te bewegen.
De JSF werd zelfs uitgeroepen tot boegbeeld van sociaaldemocratische vredesoperaties: als er geen viertal beschikbaar zou zijn voor de internationale rechtsorde, zouden vredesmissies niet mogelijk zijn. Dan kan het feest in de ogen van de PvdA-fractievoorzitter geen doorgang vinden.
Dat een maand later het nieuws uitlekte van een riskante missie in Afrika (Mali) zonder gevleugelde gevechtsvliegtuigen was dus wel enigszins ironisch. Het kan soms blijkbaar ook met Apaches.
De Karel Doorman
De Koninklijke Marine bleef dus een beetje in de schaduw, al trok de beoogde kapitaalvernietiging van het nieuwe Joint Support Ship natuurlijk wel aandacht. Wat wil je, er wordt een schip gebouwd van 400 miljoen euro dat meteen in de verkoop voor een derde van de bouwprijs wordt gezet.
Gelukkig kon de ingreep een maand later gerepareerd worden en zal het schip niet meteen na zijn doop op marktplaats.nl worden gezet.
Andere landen, die nog wel over zware spullen beschikken waarmee zij missies ondernemen die Nederland onder betere omstandigheden zelf zou hebben uitgevoerd, hebben interesse getoond om er ook gebruik van te maken.
Nichecapaciteit van de Walrus
De laatste bladzijde van een defensienota is vaak de aardigste. In elk geval een informatieve. Zo ook nu.
Natuurlijk, in de Beleidsbrief van juni 2013 las ik al dat de Marinestudie 2005 uitgangspunt zou blijven. Daaruit viel op te maken dat de Onderzeedienst gespaard zou blijven. ’In het Belang van Nederland’ vermeldt inderdaad dat de Walrusonderzeeboten een relevante nichecapaciteit voor de NAVO en de EU blijven.
We lezen ook: ‘Vervanging, voorzien voor het midden van de jaren twintig, kan Defensie zich uitsluitend permitteren als de nieuwe onderzeeboten samen met één of meer partnerlanden worden ontwikkeld, gebouwd en geëxploiteerd’.
Verstolen in een bijlage staat ook voor nieuwe onderzeeboten een bedrag gereserveerd: 3,85 miljard euro
Verstolen in een bijlage (lettergrootte arial 6) staat daar ook een bedrag voor gereserveerd: 3,85 miljard euro. Dat is in de doorsneekrant al gauw een megaproject van 4 miljard, en een nieuwe ‘aankoop van de eeuw’.
Uitgesmeerd over een lange periode van 2008 tot 2018 uiteraard, met topjaren van ruim een half miljard medio jaren twintig.
Samen?
Dat is behoorlijk veel geld voor een wapensysteem dat ‘samen met één of meer partnerlanden (moet) worden ontwikkeld, gebouwd en geëxploiteerd’.
Ik denk bij partnerlanden aan Noorwegen of Duitsland, heel misschien Zweden. Maar wacht even, ik mis de woorden ‘samen aangeschaft’ eigenlijk. Samen bouwen en exploiteren is nog niet samen kopen.
Mogen we er niet vanuit gaan dat die onderzeeboten ook samen met partnerlanden ‘aangeschaft’ kunnen worden? Ik weet ook wel dat Nederland heeft geen fjorden en geen Oostzee heeft, maar hier zou een trilateraal project kunnen gloren.
