Research

Trade and Globalisation

Op-ed

Geen wapens, maar sancties, die werken veel beter dan vroeger

16 Feb 2015 - 16:45
Bron: Photograph: Kyryl Savin / Heinrich-Böll-Stiftung

Geen wapens aan Oekraïne leveren? Dat is wel een te simpele stelling, want er worden al niet-letale wapens aan Kiev geleverd. Van het Handvest van de Verenigde Naties mag je wapens leveren: artikel 51 zegt dat elk land het legitieme recht van zelfverdediging heeft. Dat is de basis, ook voor Nederland, om in beginsel het leveren van elk wapen, ook letale dus, aan een slachtofferland toe te staan. Vervolgens is het logisch om te kijken of je zo'n land, Oekraïne in dit geval, ook werkelijk helpt met dat 'zelfverdedigen'. Dat is per geval een politieke afweging. Ik vrees dat de uitkomst van die afweging is dat we er Oekraïne mee van de regen in de drup zouden helpen, of erger. Niet doen, al bewaar ik een voorbehoud; zie het eind van dit stukje.

Nu er een broos wapenstilstandsakkoord ligt, lijkt de vraag misschien een beetje achterhaald, maar vroeg of laat komt zij natuurlijk weer op tafel. Ik volg met 'niet doen' de ijzeren realist John Mearsheimer, die ('Don't Arm Ukraine', The New York Times, 9 februari) vaststelt dat Rusland militair alle kaarten in handen heeft. Iedere wapenleverantie aan Kiev zou gemakkelijk gematcht kunnen worden vanuit Moskou, en de oorlog verhevigen. Oekraïense militairen zijn onvoldoende getraind om westers tankafweergeschut, verkenningsdrones en radar te bedienen. Er zal Amerikaans personeel nodig zijn voor hun inzet. Dat maakt het waarschijnlijk dat Amerikanen zullen sneuvelen door Russisch geweld en andersom - nauwelijks eerder vertoond in de oude Koude Oorlog en een recept voor ongewisse escalatie.

Voorstanders van extra wapenleveranties geven toe dat de oorlog militair niet te winnen is, maar willen er in elk geval de prijs voor Poetins agressie mee opvoeren. Dat valt te bezien. Zijn maniakale geloof in zijn eigen gelijk zal hem eerder tot alles-of- niets-gedrag verleiden, en de militaire inzet ongeacht de prijs opvoeren.

Is dit dan geen immoreel standpunt? Wordt het legitieme recht op zelfverdediging zo geen schaamlap voor lafheid en een knieval voor macht? Angela Merkel pareert de vergelijking met Chamberlain in 1938 door te zeggen dat de vergelijking met de Berlijnse Muur haar in andere categorieën heeft leren denken. De Muur viel niet door wapenleveranties aan DDR-burgers, maar door 28 jaar geduld. Daarmee werd een Oost-West-slachting voorkomen, ook een morele rechtvaardiging.

Ik ben tegen wapenleveranties, maar niet tegen intelligente sabotage van de nieuwe muur tussen Oost en West. Ga door met sancties tegen Poetin. Ze zijn nu nog niet half zo scherp als twintig jaar geleden tegen Milosevic en werken tegenwoordig veel beter dan in de Koude Oorlog.