Research

Op-ed

Jemen: een 'vergeten' oorlog

26 Sep 2016 - 11:31
Bron: IRIN photos/flickr

Dit is de inleiding van een opinie in Atlantisch Perspectief over de burgeroorlog in Jemen door Kees Homan. Het volledige artikel kunt u hieronder downloaden.

In Jemen woedt een bloedige burgeroorlog. Met het omver werpen van de regering door de Houthibeweging beleeft het land zijn grootste crisis in decennia. Dit leidde vorig jaar tot een multinationaal door Saoedi­Arabië geleid tegenoffensief. De publieke aandacht in het Westen gaat echter voornamelijk uit naar de conflicten in Irak, Syrië, Libië en de terroristische aanslagen in Europa. Het conflict in Jemen wordt dan ook veelal een ‘vergeten oorlog’ genoemd. Een belangrijke reden is dat het land zó gevaarlijk is, dat het voor journalisten, fotografen en cameralieden moeilijk is hun werk te doen. Zo zijn ontvoeringen aan de orde van de dag. Bovendien willen regeringsleiders Saoedi­Arabië veelal te vriend te houden, of Iran niet kwetsen. Ze geven daarom geen verontwaardigde reacties in de media. Deze bijdrage beoogt meer achtergrond en analyse te geven van een conflict dat meer aandacht verdient.

Dit artikel belicht allereerst in het kort de geschiedenis van Jemen en zijn eenwording. Hierna wordt ingegaan op de gebeurtenissen in Jemen na de Arabische lente in 2011 en de burgeroorlog die vervolgens ontstond. Daarna komen enkele actoren aan de orde die bij het conflict in Jemen zijn betrokken en veelal uiteenlopende doelstellingen nastreven. Vervolgens wordt ingegaan op het recente vredesoverleg, en afgesloten met een voorzichtige inschatting van de toekomst van het land.

Eenwording
Jemen is strategisch gelegen aan de Rode Zee, de Golf van Aden en Bab al Mandeb. Het ongeveer 25 miljoen inwoners tellende Jemen kent een geschiedenis die rijk is aan variatie. Zo maakte het land in het verleden gedurende enige periodes deel uit van het Ottomaanse Rijk. De havenstad Aden stond gedurende enige tijd onder Brits bewind, waarbij de haven diende als belangrijk bunkerstation. Tot de eenwording in mei 1990 bestond Jemen uit twee landen, namelijk het door de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië gesteunde Noord-Jemen (Jemenitische Arabische Republiek) en het door de toenmalige Sovjet-Unie gesteunde Zuid-Jemen (Volks Democratische Republiek van Jemen). Noord-Jemen werd in 1918 onafhankelijk en Zuid-Jemen in 1967. Na vele gevechten tussen Noord- en Zuid-Jemen verenigden beide landen zich in mei 1990 in de nieuw gestichte Republiek van Jemen. De militaire officier, Ali Abdullah Saleh, die sinds 1978 president van Noord-Jemen was, werd de eerste president van de nieuwe republiek. Hij zou tot 2012 aan de macht blijven. Ondanks de eenwording van Jemen strekte het gezag van de regering zich nooit ver uit buiten de hoofdstad Sanaa. President Saleh oefende zijn macht voornamelijk uit door patronage en door facties tegen elkaar uit te spelen.

Niet onvermeld mag blijven dat Jemen als armste Arabische land ook nog met de nodige economische problemen kampt, zoals een onderontwikkelde landbouw, een slinkende olievoorraad, hoge werkloosheid en armoede. Daarnaast is de oorlog in Jemen inmiddels door de Verenigde Naties aangemerkt als een humanitaire catastrofe. Meer dan twee miljoen inwoners zijn ontheemd en een vierde van de bevolking verkeert op de rand van hongersnood.