Tien jaar geleden begon ik mijn eerste column voor het Marineblad met een zee van cijfers. Die betroffen, niet verrassend, de veiligheid op zee en het belang van een goede marine om die veiligheid te verdedigen. Sommige van die cijfers zijn bijna precies hetzelfde als in mijn eerste column.
De wereld bestaat nog steeds voor 71% uit zee. lk schreef dat er van de 192 landen 43 niet aan zee grensden, dus 149 landen wel. Volgens het CIA World Factbook hadden die kustlanden 130 zeegrenzen vastgesteld, was ruim de helft desondanks verwikkeld in conflicten over zeegrenzen, betwiste eilanden, en economische zones.
Behalve zeeën en oceanen telt de wereld ook, nog steeds, een kleine 700.000 waterwegen waar een vorm van bescherming nodig is. Op al dat water voeren 50.000 schepen van zo'n 150 landen om containers met goederen, olie, auto's en andere gewilde goederen over de wereld te versiepen. Een duizelingwekkend transport van vijfentwintig triljoen zeemijl-tonnen.
Ik vermoed dat er aan de cijfers van tien jaar geleden niet heel veel veranderd is, maar dat kun je van de veiligheid niet zondermeer zeggen. Geografisch zijn de verhoudingen marginaal veranderd: er is hier en daar een land bijgekomen (Zuid-Soedan, land locked), er zijn grotere wateroppervlakten dan tien jaar geleden door klimaatverandering en er zijn ook kleine stukjes land bijgekomen (China maakt bijvoorbeeld eilandjes in Zuid-Chinese Zee).
Er varen, volgens de IMO, nog steeds 50.000 schepen (en meer dan 1 miljoen zeelieden) over dat water. Volgens de VN (UNCTAD) schuift tegenwoordig wel iets minder van de wereldhandel over al dat water: nu 80% qua volume en dat is 70% als je dat in dollars, euro's of Chinese renminbi uitdrukt. Een begrijpelijke terugval, maar een zich weer herstellend aandeel na de economische crisis van 2008. En nog altijd indrukwekkend genoeg om voor een goede security of supply te pleiten.
Temeer daar er nog wel meer in tien jaar in ongunstige zin is veranderd: de koude oorlog op zee is een beetje terug van weggeweest, de aanspraken van opkomende grootmachten op hun nablje (en ontdooiende ijs-) zeeën is verscherpt en er varen per saldo minder marineschepen op de wereldzeeën om alle handelsvloten te beschermen. Een voorbeeld: een kakelvers rapport van het Britse parlement slaat alarm en zegt dat de Britse marinevloot in twintig jaar tijd is gehalveerd van 35 naar nu 17 inzetbare oppervlakteschepen.
Het is fair om te zeggen dat er wel andere middelen voor in de plaats zijn gekomen (observatiesatellieten, snel inzetbare special forces, private beveiliging) en dat er op het vlak van piraterijbestrijding aansprekende successen zijn geboekt.
Het beveiligingsbedrijf Control Risk meldt dat het aantal wereldwijde maritieme veiligheidsincidenten in de eerste helft van dit jaar met een kwart is gedaald ten opzichte van 2015. Er waren er nog altijd 281. Daarvan heeft 96% te maken met piraterij of gewapende zeeroof, de kleine rest (9 incidenten) dus met operationele pech of oorlog. De incidenten groeien nu vooral in aantal nog bij West Afrika en bij de Filippijnen en Indonesia, maar veel minder dan een paar jaar terug in de wateren bij de Hoorn van Afrika en in Zuidoost-Azie.
Het lijkt een beetje op dweilen met de kraan open maar het dweilen heeft wel degelijk succes. Laten we dat niet vergeten, vaarwel.
[Dit is de laatste column van Ko Colijn voor het Marineblad]
