Westen moet rol van Russen in Syrië erkennen

De Amerikaanse luchtaanvallen op IS in Syrië zijn weinig effectief, verklaarde de Russische president Vladimir Poetin onlangs openlijk. Hoewel misschien bedoeld als plaagstootje, heeft hij groot gelijk. Hij gaf echter ook aan dat Rusland onvermijdelijk een rol moest gaan spelen. In de strijd tegen Islamitische Staat is sprake van een patstelling, na meer dan een jaar van talloze, voornamelijk Amerikaanse, luchtaanvallen van de internationale coalitie onder leiding van de Verenigde Staten. Ondanks de vele vernielde IS-doelen is operatie Inherent Resolve een open-einde-oorlog geworden. Bovendien bedragen de kosten voor de Amerikanen gemiddeld bijna 10 miljoen dollar per dag. 

Grote delen van Syrië en Irak zijn nog steeds bezet door IS en steeds luider klinkt de roep om lokale  grondtroepen uit de regio. Maar de 54 door de Verenigde Staten getrainde Syrische militairen liepen onlangs in een hinderlaag. Slechts vier of vijf strijders overleefden. Daarnaast zijn de Iraakse veiligheidsstrijdkrachten nog hopeloos verdeeld tussen het voornamelijk regeringsgetrouwe sjiitische leger en de door Iran gesteunde milities.

Tsjernobyl
De Amerikaanse generaal b.d. David Petraeus noemde vorige week tijdens een hoorzitting voor het Congres Syrië zelfs een 'geopolitiek Tsjernobyl'. In deze uitzichtloze situatie heeft Rusland inmiddels onvermijdelijk het initiatief overgenomen. Het Assad-regime is immers aan de verliezende hand en Rusland voelt zich genoodzaakt deze bondgenoot militair bij te springen. Syrië is het enige Russische militaire steunpunt in het Midden-Oosten. Rusland heeft ter versterking hiervan onlangs in Syrië onder meer gevechtsvliegtuigen, tanks, langeafstandsraketten en zo'n 2000 militairen gestationeerd. Rusland wil voorkomen dat het Assad-regime valt en dat Damascus in handen van IS valt.

Daarbij speelt ook een rol dat Rusland bevreesd is voor dreiging in eigen land van het expanderend islamitisch fundamentalisme zoals belichaamd is in IS. Bovendien is in Bagdad een Russisch-Syrisch-Iraaks-Iraanse militaire informatiecel geopend om de activiteiten van de door Iran gesteunde sjiitische milities tegen IS in Irak te coördineren. Rusland is hier op uitnodiging van Iran. Zoals bekend vormen de sjiitische milities een bedreiging voor de Iraakse premier Abadi.

Assad
Poetin heeft een internationale coalitie tegen het terrorisme voorgesteld. President Obama heeft als reactie in New York verklaard in het Syrië-conflict met de Russen te willen samenwerken. Gezien de uitzichtloosheid van het conflict hebben leden van de coalitie ook welwillend gereageerd. Politiek is tevens internationaal sprake van een verschuiving van standpunten over de positie van Assad. Steeds meer landen neigen ernaar bij de oplossing van het conflict Assad als (tijdelijk) regeringshoofd van een politiek overgangsbewind te accepteren. Zelfs Turkije, dat als prioriteit de verwijdering van het Assad-regime had, berust nu in zijn tijdelijk aanblijven. Dit alles is onvermijdelijk de prijs die de huidige leden van de coalitie moeten betalen, namelijk het (tijdelijk) aanblijven van Assad en versterking van de Russische politieke- en militair-strategische positie in de regio. Maar kiezen voor het slechte is nog altijd beter dan kiezen voor valse hoop.