Ferdi Hofstede nam deel aan de fysieke open-inschrijvingstraining interculturele communicatie op Clingendael. We zijn benieuwd hoe het nu met hem gaat en hoe hij de lessen in de praktijk heeft kunnen gebruiken.  

Kun je iets vertellen over jouw taken bij de Hogeschool Windesheim?

Als docent bedrijfskunde in de minor International Relations ben ik verantwoordelijk voor het ontwikkelen en geven van onderwijs in een klein team. Dat is zowel skills- als kennisgeoriënteerd. In die minor zitten veel buitenlandse studenten. Dertien nationaliteiten binnen een groep van 23 studenten, van Mexico tot Zuid-Korea.

Naast mijn rol als docent ben ik ook vertegenwoordiger van de hogeschool in internationale onderwijsnetwerken. Daarin is mijn taak voornamelijk het aangaan van verbindingen en relaties met buitenlandse partners om te kijken wat we gezamenlijk voor onze studenten kunnen betekenen. Daaronder valt bijvoorbeeld het opzetten van een bepaalde onderwijsmodule met daarbinnen een opdracht voor internationale studententeams. In deze functie begeleid ik enerzijds die studenten in de opdrachten en zorg ik anderzijds voor het aanjagen van de contacten tussen de hogescholen en het leggen van nieuwe contacten.

Wat waren de uitdagingen voor jou en de organisatie met betrekking tot interculturele communicatie?

Ik heb met één collega in de minor veel contact. We hebben samen andere cursussen van Clingendael gedaan en houden de site in de gaten voor nieuwe trainingen. Het volgen van een training op dit onderwerp komt wel erg uit mezelf; ik merk dat ik in de Nederlandse klassen makkelijk contact maak met de studenten en goed in staat ben om sfeer te maken en verbindingen te leggen. De taal helpt daar ook bij. In internationale groepen vind ik dat lastiger. Dit jaar is dat nog meer getriggerd vanwege de vele nationaliteiten in de groep. Ik wilde iets meer tools in handen om recht te doen aan al die verschillende culturele achtergronden in de groep. Daarbij merk ik dat ik in een Nederlandse klas helemaal mezelf kan zijn met een redelijk directe benadering. Het is niet dat me dat bij de minorklas niet lukt, maar het is lastiger te beoordelen of iets landt of niet en waar dat dan aan ligt. Dat heeft mij getriggerd om me meer te verdiepen in interculturele communicatie en om meer te weten te komen over de theorie ervan.

Anderzijds merk ik met name in het internationale onderwijsnetwerk waar ik deel van uitmaak dat ik niet automatisch dezelfde aanpak kan toepassen als binnen de hogeschool in Zwolle. Zowel persoonlijk en als Nederlander ben ik vrij direct. Dat is in de internationale context niet altijd even effectief, merk ik. Ook daar wilde ik wat mee doen.

Wat was de specifieke aanleiding / trigger om op zoek te gaan naar een cursus?

Zoals ook eerder kort genoemd, raken de groepen internationale studenten steeds gevarieerder. Dat feit gecombineerd met de grotere rol die ik nu heb in het internationale netwerk van Windesheim, maakt dat ik beter onderlegd wil raken in interculturele communicatie.

Wat heeft de cursus jou persoonlijk gebracht?

Het heeft me zeker meer inzicht in mijn eigen gedrag gegeven. Bijvoorbeeld in één van de oefeningen waar ik moest optreden als voorzitter van een multilaterale setting. Ik heb gemerkt dat zo’n context vraagt om meer vragen stellen, in plaats van voorstellen doen. Soms kan ik in mijn proactiviteit te bepalend zijn. Ik heb met name in dat rollenspel geleerd om in zo’n multilaterale omgeving vragen te stellen en voorzichtig af te tasten hoe iemand in de wedstrijd zit. Dankzij de simulatie en de effectieve debriefing ervan heb ik nu mijn repertoire aan (re)acties wat kunnen uitbreiden. Het is dus niet alleen een theoretisch verhaal, maar het gaat ook echt om de toepassing in de praktijk. Als ik nu iemand benader ben ik wat meer bezig met mezelf voorzichtiger opstellen, in plaats van meteen op de voorgrond te willen staan.

Wat waren je belangrijkste learnings uit de cursus?

Eerst het begrijpen waarom iemand zich gedraagt zoals hij doet. En als tweede het verbreden van je eigen palet van reacties op zulk gedrag. Dus de culturele achtergronden beter begrijpen, meer observeren en vragen stellen in plaats van meteen het gesprek in. Bijvoorbeeld door af en toe een stilte te laten vallen en kijken wat er gebeurt. Hoewel ik me er al van bewust was dat ik dat lastig vond, is het toch fijn om het tijdens de training terug te horen uit een ander perspectief.

Verder vind ik dat de theorie en praktijk sterk met elkaar in verband werden gebracht in de verschillende sessies. Ik kende de begrippen high vs low context communication bijvoorbeeld wel, maar de theorie ervan kwam in de rollenspellen echt terug. Ik vond het geheel een fijne balans en afwisseling tussen theorie en praktijk.

Tenslotte was er dankzij de grootte van de groep veel persoonlijke aandacht en de tijd om elkaar te leren kennen. Eén van de redenen om voor Clingendael te kiezen is ook de veelzijdige achtergrond van andere deelnemers.

Je hebt de cursus op 19 oktober 2022 afgerond. Hoe gebruik je je nieuwe skills in de praktijk? Kun je resultaten of voorbeelden noemen waarbij je lessen hebt toegepast?

Ik ben twee weken na de training op een grote conferentie met 200 collega’s uit Europa en Amerika geweest in Duitsland. Daar heb ik de opgedane kennis en vaardigheden wel bewust toegepast op het moment van verkennen van samenwerking met anderen. Daarin heb ik me af en toe iets gereserveerder opgesteld en de ander meer de ruimte gegeven, bijvoorbeeld met collega’s die wat afwachtender kunnen zijn. Met sommige andere mensen was het wel proactief en concreet, met anderen laat ik het meer op zijn beloop. Ik was me er kortom wel bewust van dat ik minder bepalend wilde proberen te zijn, zelfs al kwam het vanuit mijn eigen enthousiasme. Zonder de training was ik misschien meer gefocust geweest op een resultatenlijstje. Nu voelde ik meer de ruimte om het organisch te laten ontstaan, dat geeft ook meer rust in de contacten op een bepaalde manier.

Was er een moment uit de cursus dat je echt is bijgebleven?

Naast het rollenspel, dat al uitgebreider aan bod is gekomen, ook de manier waarop werd geëvalueerd en feedback gegeven. Het rollenspel an sich heeft impact, maar ook de debrief ervan was heel constructief.

Ik ben erg kritisch op mezelf in die dingen, maar hier was zowel plek voor wat goed ging als wat beter kan. Ik vond dat er een constructieve, prettige en veilige sfeer en leeromgeving werd gecreëerd, waarin veel plek was voor goede reflectie.

Waarom zou jij deze cursus aanraden?

Ik vind het een mooie balans van kennis, theorie, toepassing en feedback. De medewerkers waren erg gemotiveerd en in de groep zaten mensen van gemêleerde achtergrond, zowel in nationaliteit als werkomgeving. Tenslotte vond ik het fijn dat het een kleine groep was, waardoor je ook wat kan netwerken en contacten kan leggen tijdens de training. Zo merk je dat je het zelfs na een paar dagen al jammer vind om weer uit elkaar te gaan.

Is deze training interculturele communicatie iets voor jou?

Vind meer informatie op de trainingspagina en bekijk de introductievideo hierboven. Heb je interesse voor een training op maat voor jouw team? Download de online brochure. Hieronder bij 'Related news' lees je meer ervaringen van deelnemers. Heb je vragen, twijfels of wil je eerst kennis maken met de trainers? Neem contact op met Maaike Aans of Isabel Albers.