Smalle buitenlandmarges in Obama’s State of the Union

De presidentiële ‘troonredes’ die ons bij blijven en de geschiedenisboeken halen, kenmerken zich veelal door een opvallend buitenland- of beter nog universeel thema. Amerika als hoeder van de vrijheid en veiligheid in de wereld.

Zo ging het bijvoorbeeld in januari 1941 met Franklin Roosevelt’s Vier Vrijheden toespraak en ook nog in de nadagen van de American Century in januari 2002 toen George W. Bush oreerde over een as van het kwaad waarmee hij ‘schurkenstaten’ als Noord-Korea aanwees als epicentrum van het internationale terrorisme.

Relatieve onmacht

Maar afgelopen nacht kon Obama niet ‘uitbreken’ met een grootse toespraak. Juist op buitenlands terrein heeft de president wat meer ruimte maar hier worstelt de Amerikaanse regering met een aantal dossiers die zij niet echt naar haar hand kan zetten. Na vijf jaar Obama beseffen steeds meer Amerikanen die relatieve onmacht van de eigen natie.

Afghanistan

Neem de aflopende oorlog in Afghanistan die aanvankelijk door de Obama-regering werd betiteld als een ‘juiste’ oorlog met zelfs tweemaal een ‘surge’ van extra troepen. Afgelopen nacht maakte Obama nog maar weer eens bekend dat die oorlog eind 2014 echt is afgelopen en dat als president Karzai toch bereid is op het laatste nippertje een veiligheidspact te sluiten slechts ‘een kleine’ Amerikaanse militaire presentie overblijft.

Landen als Afghanistan en Irak zijn te gecompliceerd om in korte tijd te stabiliseren, laat staan te democratiseren, zo luidt de recent geleerde les.

Iran

Ook de onderhandelingen met Iran ter ontmanteling van het nucleaire programma kunnen worden gedwarsboomd door een weerbarstig Congres waar de Republikeinen juist meer sancties eisen om verzet van Iran te breken. Obama kondigde vannacht aan zijn veto over een dergelijke sanctiewet uit te spreken.

Het maakt extra duidelijk dat de traditionele ‘twee-partijen’ -steun voor belangrijke buitenlanddossiers inmiddels een relikwie is uit lang vervlogen tijden toen de Republikeinse partij nog een grote, gematigde vleugel had.

Oorlogsmoe

Er is nauwelijks ruimte voor nieuwe militaire initiatieven, al of niet in VN verband. Amerika is oorlogsmoe.

Nuclear Security Summit

De geplaagde Amerikaanse president kon afgelopen nacht nog wel spreken van mogelijk succesvolle diplomatieke initiatieven zoals het bijeen brengen van meer dan vijftig regeringsleiders die samen maatregelen bespreken om nucleair materiaal uit handen van terroristen te houden. Impliciet wees hij daarmee op de Nuclear Security Summit die op 24 en 25 maart in Den Haag gehouden wordt.

Minimum uurloon

Obama regeert in lastige tijden. Nog steeds worstelt Amerika met de naweeën van de Grote Recessie. Obama kan slechts met executieve besluiten wat beperkte initiatieven nemen zoals een verhoging van het minimum uurloon voor in wezen een handjevol federale werkers. Het Congres weigert bredere wetgeving, waardoor miljoenen werknemers niet van die verhoging kunnen profiteren.

Niet almachtig

Op buitenlands terrein is Obama een overgangspresident die als eerste openlijk heeft verklaard dat Amerika niet almachtig is. Allerlei uiterst moeizaam te beheersen dossiers van de burgeroorlog in Syrië tot het Israëlisch-Palestijnse conflict zijn hier een illustratie van.

War on Terror beëindigd

Obama gaf in de State of the Union in feite aan dat  de ‘War on Terror’ ten einde is want ‘de begroting mag niet meer rusten op een permanente oorlogsdreiging.’ Voor meer conservatief-patriottische Amerikanen het bewijs van Obama’s onmacht en verkwanseling van Amerika’s unieke machtspositie, al vinden ook zij dat actief oorlog voeren uit den boze is.

America first

‘Back to normalcy’, meer ‘America first’ luidt het hedendaagse parool. Dat geeft Obama weinig manoeuvreerruimte in de buitenlandse politiek. Obama haalde vannacht nog maar weer eens zijn ‘Guantanamo Bay moet sluiten’ -belofte van stal. Maar daar heeft hij toestemming van het Congres voor nodig en die krijgt hij niet van Republikeinen en conservatieve Democraten.

De roep van de internationale gemeenschap om het internationaal recht te respecteren wordt vast wel gehoord maar er wordt niet naar gehandeld. Veelzeggend voor het huidige, meer in zichzelf gekeerde Amerika.