Aandacht voor het Europees Parlement moet voor de Nederlandse regering een tweede natuur worden. Maar hoe realiseer je zoiets in een tijd met weinig draagvlak voor de EU?
Instituut Clingendael en de Europese Beweging Nederland (EBN) organiseerden samen met de Adviesraad voor Internationale Vraagstukken (AIV) het debat 'Neemt Nederland het Europees Parlement wel serieus genoeg?' op 27 februari 2013. Aanleiding is de publicatie van het AIV rapport over de verhouding tussen de Nederlandse regering en het Europees Parlement. De relatie is geen vanzelfsprekend goede en toenmalig staatssecretaris van Europese Zaken Ben Knapen verzocht de AIV te onderzoeken hoe dit te verbeteren zodat de regering zijn invloed in Brussel kan vergroten. Het rapport doet een tiental aanbevelingen aan regering, parlement en niet publieke belangenbehartigers om de relatie met het EP te verbeteren.
Een belangrijke rol ziet de AIV weggelegd voor de niet publieke belangenbehartigers, de lobbyisten. Nederlandse belangenorganisaties kunnen hun lobby in de richting van het EP niet alleen via Brussel laten lopen, maar hierbij ook de Nederlandse regering en de Staten-Generaal betrekken. Een lobbyist van een multinational stelt dat dit soort organisaties vertegenwoordigers hebben in zowel Brussel als Den Haag en vaak goed op de hoogte zijn van elkaars agenda. Toch is er ruimte voor verbetering. Momenteel ligt het zwaartepunt van de aandacht namelijk op procedures maar er gebeurt juist ontzettend veel in de wandelgangen. 'Verschuif de aandacht van de procedures naar de processen'. Bovendien kan Nederland nog veel van andere landen leren, die aan 'mapping' doen. Ons land zou volgens hem een structureel overzicht moeten maken van belangrijke dossiers en vervolgens bepalen wie de belangrijke (Nederlandse of buitenlandse) actoren zijn om mee samen te werken. Op basis daarvan kan ons land volgens deze lobbyist veel gerichter handelen. 'Op dit moment loopt Nederland achter op andere landen als Italië of Duitsland.'
Uit het publiek komen vragen over de legitimiteit van de EU. Hoe kan Europa een tweede natuur worden terwijl de burger zich er niet mee identificeert? Een bezoeker vergelijkt de staat van de EU als de val van het Romeinse Rijk: Als Rome valt, vergaat de wereld. 'De hamvraag is of het Europees Parlement (EP) de vertegenwoordiger is van de EU naar de burger of de vertegenwoordiger van de burger naar Europa?', aldus de bezoeker, die stelt dat het eerste antwoord het geval is.
Tweede Kamerlid Gert-Jan Segers van de ChristenUnie herkent de vragen die het publiek stelt. 'Sinds de eurocrisis begeeft de Europese integratie zich in een stroomversnelling, maar dat heeft op dit moment een averechts effect.' Zolang er onvoldoende draagvlak is, moet het integratieproces een stuk langzamer, 'stapje voor stapje'. Segers is bovendien van mening dat een instituut als het Europees Parlement doof is voor de wensen uit de lidstaten. "Zowel de burgers, de nationale regering als het parlement zijn tegen verhoging van het budget en toch vraagt het Europees Parlement om een groter budget. Zo'n houding creëert geen draagvlak natuurlijk.
Het draagvlak zou volgens een vertegenwoordiger van de regering wellicht kunnen verbeteren als er in het EP een machtsspel zou plaatsvinden, zoals in de Tweede Kamer en tussen het parlement en de regering. Dat ontbreekt in Brussel. In het EP wordt geen spel gespeeld tussen een meerderheidscoalitie die de Europese Commissie steunt en een minderheid die de Commissie ten val wil brengen. Daardoor heeft de burger geen idee wat er te kiezen valt en staan Europese debatten te ver van hem af. Om die reden blijven de Europese verkiezingen een opiniepeiling voor de nationale politiek. De discussies gaan in de verkiezingsstrijd niet over Europese problemen, waardoor de afstand tussen het EP en de burger groot blijft.
Klik hier om het AIV-rapport 'Nederland en het Europees Parlement: investeren in nieuwe verhoudingen' te lezen.
Lees meer over de verhouding tussen het Europees Parlement en de Nederlandse politiek op Europa Nu
