“Een leidende positie in digitalisering en nieuwe technologieën is een belangrijke ambitie. Nederland kan daarin een voortrekkersrol nemen”

Digitalisering raakt aan goed bestuur

Een integraal beleid, waarbij economische veiligheid en digitalisering worden mee­genomen in het denken over klimaat, defensie en economie ontbreekt in het regeerakkoord. Dat is wel nodig. Economische veiligheid wordt niet expliciet genoemd, en deelonderwerpen zijn ook maar lastig terug te vinden in de binnen­landse hoofdstukken. Hetzelfde geldt voor de digitale transitie die Nederland en Europa doorgaan, dankzij de inzet van hoogwaardige technologieën. Digitalisering wordt uitgebreid besproken onder ‘economie’, maar amper elders. Dat is problematisch aangezien digitalisering over vele ministeries heen een kans en uitdaging is: het raakt aan goed bestuur in binnen- en buitenland, infrastructuur, innovatie- en concurrentiekracht, klimaat, veiligheid, ontwikkelingssamenwerking, en de aantrekkingskracht van Europese digitale waarden en normen in het buitenland.

Internationale dimensie

Digitalisering zal in de toekomst een nog grotere rol spelen dan het nu al doet. Niet alleen speelt ons sociale leven zich toenemend digitaal af, dat geldt ook voor het maatschappelijk en internationale leven: onderwijs, de rechtsgang, contact met de overheid en handel gaan in toenemende mate digitaal. De aanstelling van een nieuwe staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering - dus bij Binnenlandse Zaken, erkent het belang van digitalisering. De nieuwe bewindsvrouw zal een belangrijke rol kunnen spelen in het verder brengen van integraal beleid in binnen- én buitenland, met een positieve ‘promote’ agenda en een defensieve ‘protect’ agenda. De inter­nationale dimensie van de digitale transitie verdient daarbij meer erkenning. Wat er binnen en buiten de EU-grenzen gebeurt, raakt steeds meer onze belangen. Alleen als de nieuwe staatssecretaris ook de internationale dimensie van digitalisering meeneemt in haar beleid, beantwoordt deze nieuwe functie aan de recent veel gehoorde roep om een centraal aanspreekpunt voor digitalisering.

Er spreekt uit het regeerakkoord verder een ongekende bereidheid tot een nieuwe Nederlandse en Europese industriepolitiek. “We stimuleren innovatiekracht en slimme industriepolitiek. Zo worden we leidend in digitalisering en nieuwe technologieën.” Dat is hoopvol, maar hierbij is het omgekeerde problematisch, namelijk dat het indirect bij de EU wordt gelegd terwijl het in de binnenlandse hoofdstukken amper wordt benoemd.

Voortrekkersrol in digitale samenwerking

Digitalisering kan helpen om de doelen in het buitenlandbeleid vorm te geven en te halen. Nederland kan een voortrekkersrol spelen binnen Europa door een internationale digitale samenwerking voor te staan die mensgericht is en gebaseerd op Europese waarden en normen, waar de Amerikaanse en Chinese digitale strategieën respectievelijk markt- en systeemgericht zijn. Daarnaast moet ook de economische macht van de EU beter strategisch worden ingezet. Dit vergt meer aandacht voor multilateralisme – institutioneel of informeel, zoals in de Indo-Pacific, een belangrijk geopolitiek gebied waar Europa en de VS tegenwicht willen bieden aan de groeiende invloed van China.