Research
Op-ed
Het toneel van het raketschild
Ga niet meewarig lachen, zelfs als het allemaal spookfantasie zou zijn of nostalgie van oude ijzervreters, de discussies kunnen zomaar een eigen leven gaan leiden en dan worden vijandbeelden weer werkelijkheid. Waar draait het om? De NAVO heeft besloten een raketschild te bouwen. Het zou bedoeld zijn om Iraanse raketten uit de lucht te plukken. Eerst zou het in Oost-Europa komen, maar dat vonden de Russen niet fijn. Daarmee kunnen jullie ook onze atoomraketten uitschakelen, en die zijn sinds mensenheugenis goed voor het evenwicht, was hun argument. Doe dan mee, was het Amerikaanse antwoord. We geven jullie bijna alle informatie die jullie willen. Bijna is niet goed genoeg, zeiden de Russen toen.
Obama deed een concessie en beloofde twee jaar geleden het schild te verschuiven naar Zuidoost-Europa en schepen op de Middellandse Zee. Nu hoeven jullie nergens meer voor te vrezen, was de Amerikaanse toelichting. Nog niet genoeg, antwoordde Poetin, we willen een schriftelijke belofte dat jullie dat raketschild nooit tegen Russische raketten zullen inzetten. Kan niet, zei Amerika, we hebben onze Senaat moeten beloven dat we een heleboel atoomraketten met jullie zullen wegonderhandelen, in ruil voor toezeggingen dat we geen schriftelijke raketschildgaranties aan jullie zullen weggeven. Hebben jullie trouwens zelf ook aan de Doema moeten beloven. Bovendien zeggen we voor de honderdste keer: ons schild kan jullie raketten niet afstoppen, het is uitsluitend tegen Iran gericht. (Bij elke Iraanse raketproef gaat er een zacht gejuich in Washington op, omdat die de Amerikaanse redenering versterkt).
Ondertussen wordt de woordenwisseling ook met aanzwellend wapengekletter begeleid. Begin mei waarschuwde de Russische minister van Defensie Anatoly Serdyukov dat als die schriftelijke garantie uitblijft, zijn land over vijf jaar Iskander-raketten in de exclave Kaliningrad gaat opstellen. Daarmee gaan we desnoods preventieve aanvallen op Polen en Roemenië uitvoeren, om vitale delen van het raketschild te vernietigen, zei hij.
Vorige week donderdag gooide premier Medvedev nog een beetje olie op het vuur door zelfs op een nucleaire oorlog te zinspelen. Dat sloeg niet zozeer op het raketschild, maar op de mogelijkheid van een westerse interventie in landen als Syrië of Iran. Niet doen, waarschuwde hij, zulke onberaden ingrepen brengen radicalen aan de macht, ze ondermijnen de soevereiniteit van een land, 'en hoewel ik niemand de stuipen op het lijf wil jagen, kunnen ze tot regionale nucleaire oorlogen leiden'. Zulke taal mag een beetje voor de bühne bedoeld zijn geweest (vlak voor de NAVO-top in Chicago), ze dragen niet echt bij aan de gezellige sfeer en frustreren de befaamde reset van de betrekkingen die Obama met de Russen wilde. Van onderhandelen over minder kernwapens - ook een hoog en luid verkondigd Obama-voornemen - komt zo ook nog maar weinig terecht. De voorzichtige discussie over het weghalen van tactische kernwapens (Volkel, en andere bases in West-Europa) raakt ook in het slop. Binnen de NAVO circuleert zelfs het plan de B-61 vliegtuigbommen te moderniseren, zodat ze straks ook hangend onder de Nederlandse JSF precisiemissies kunnen uitvoeren.
Op het toneel van het raketschild blaast Nederland zijn partijtje mee. In The Wall Street Journal van 13 mei prees NAVO secretaris-generaal Rasmussen een geslaagde proef met het raketschild op de Middellandse Zee, en noemde daarbij de hoofdrol van de onderscheppingsradar op Nederlandse fregatten. In een pas verschenen rapport van de Congressional Researchdienst staat een opmerkelijke uitspraak, namelijk dat Amerikaanse officials Nederland een pluim hebben gegeven voor het afschaffen van zijn tankbataljons, om het uitgespaarde geld te investeren in deze scheepsradar voor het NAVO-raketschild. Een analyse die pijn doet in landmachtkringen, omdat het verlies van de tank daar nog altijd als een domme beslissing wordt gezien, een valse afsluiting van de Koude Oorlog.
