Research

Security and Defence

Op-ed

De Britse ontwapeningssoap

25 Apr 2013 - 18:51

Koreanen maken ruzie om wapens, Britten om ontwapening. In Schotland wordt een boeiend spel gespeeld om de Engelse kernonder­zeeërs. Aan de andere kant van de aardbol is één volk, verdeeld over twee landen, verwikkeld in een tamelijk belachelijk nucleair gevecht.


De noordelijke Koreanen proberen met een paar atoomwapens de overlevingsstrijd van hun miserabele staat nog een tijdje te rekken. De zuidelijken maken zich ongerust, want het is niet fijn om gechanteerd te worden door een verwarde jongeman met rondslingerende raketten. Maar laten we niet denken dat de nucleaire gekte iets van ver weg is. Bij de overburen, aan gene zijde van de Noordzee, gebeuren ook best rare dingen.

Daar zijn twee volkeren, verenigd in één land, verwikkeld in een gevecht waarin niet met be-, maar met nucleaire ontwapening wordt gedreigd. Ach, de Schotten en Engelsen zullen er echt geen oorlog om voeren, de Schotse Sacha de Boer is minder opgewonden dan de Noord-Koreaanse, maar een spannende soap is het wel.

Op 18 september 2014 houden de Schotten hun referendum over onafhankelijkheid. Als de Scottish National Party haar zin krijgt, komt er dan een glorieus einde aan de unie die noord en zuid al driehonderd jaar verbindt. Volgens velen is de kans op 'yes' niet heel groot, maar de gemoederen zijn er niet minder hevig om. Mocht het tot onafhankelijkheid komen, dan wil de SNP van Schotland een kernwapenvrij land maken. Dat is het nu niet, want sinds jaar en dag bevindt de thuishaven van de Britse atoommacht zich in Clyde, een natuurlijke haven bij Glasgow.

Clyde is de basis van de Trident-onderzeeërs, die zijn uitgerust met atoomraketten. Er patrouilleert altijd een Trident op de oceanen om er, mocht het Verenigd Koninkrijk in nood raken, voor de ultieme vergeldingsklap te zorgen. Verhuizen naar Engeland zou onder normale omstandigheden al veel geld kosten, maar de kwestie is extra pikant omdat de Trident aan vervanging toe is en Londen zich afvraagt of zo'n peperdure afschrikkingsmacht (geschat op vijfentwintig miljard euro) nog wel nodig is. Ook de Britten moeten enorm bezuinigen en Defensie bloedt mee. Daarom woedt - simpel gezegd - een stevig debat of het schaarse budget aan gewone soldaten en vliegtuigen of aan een imperiale kernmacht moet worden besteed. Als de Schotten de basis Clyde zouden sluiten, wordt de laatste optie (vervangen plus verhuizen) wel heel erg duur. Dat maakt de inzet van het debat erg hoog, want nu staan ineens de hoge ambities van het Verenigd Koninkrijk als 'wereldmacht' op het spel.

En dan wordt het Hogerhuis wakker. De Lords hebben afgelopen week van premier Cameron geëist dat hij uitlegt hoe hij het pokerspel rond de Trident denkt te spelen. Maar Cameron geeft zich tot nu toe niet bloot, wetend hoe duur het nucleaire spel is. In eerste aanleg hoopt hij natuurlijk gewoon dat het Schotse referendum op een klinkend 'nee' uitdraait, zodat de eventuele deportatie van de atoommacht vanzelf van de agenda verdwijnt. Dan kan hij de strijd om de vervanging van de Trident - en de Tories zullen tot in de eeuwigheid voorstander van een trotse deterrent blijven - zonder Schotse hypotheek aangaan.

In tweede aanleg hoopt hij de krachtmeting met de eigenwijze Schotten te winnen via de NAVO. De leider van de SNP, Alex Salmond, claimt dat een onafhankelijk Schotland automatisch lid zal zijn van het bondgenootschap. Oh no, vindt de regering-Cameron, jullie moeten netjes solliciteren. Het zou toch al helemaal te dol zijn als Schotland automatisch, en dan ook nog eens kernwapenvrij, lid zou mogen blijven. Eerst weglopen en dan met een klein Schots niemendallegertje onder onze grote paraplu schuilen, dat is voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten.

Vorige week heeft de NAVO dit standpunt overgenomen: Schotland zal zich na een yes keurig in Brussel als kandidaat moeten aanmelden. Daar moeten alle huidige lidstaten dan vervolgens mee akkoord gaan. En dus ook het Verenigd Koninkrijk, dat aan Schotlands 'toetreding' de voorwaarde zou kunnen verbinden dat Clyde open moet blijven. Maar Schotland gokt dat de NAVO de nieuwe staat, door zijn strategische ligging aan de noordelijke Atlantische Oceaan, zo hard nodig heeft dat het de kernwapenvrijkaart wel kan spelen. Mooi spel! Misschien moet Cameron voor de opvolger van de Trident maar een Noord-Koreaanse baai leasen.