Experts insights: Turkse verkiezingen
In mei vinden de Turkse presidents- en parlementsverkiezingen plaats. Het land en Noord-Syrië werden begin februari getroffen door zware aardbevingen. Welke invloed zal de nasleep van deze natuurramp hebben op het verloop van deze verkiezingen? Hieronder vind je een compilatie van onze nieuwste publicaties, video's en media items van onze experts.
Geen knockout in de eerste ronde
17 mei / Nienke van Heukelingen
Na een bloedstollende verkiezingsavond lijkt Turkije af te stevenen op een tweede ronde. En daarin kan presidentskandidaat Sinan Ogan de 'kingmaker' worden, vertelt @nvanheukelingen in @bbvpro pic.twitter.com/5olKkU4vBe
— NPO Radio 1 (@NPORadio1) May 15, 2023
Publicaties
With or without Erdoğan, we need to talk about refugees again
Societal antipathy towards refugees has increased sharply over the years. Kılıçdaroğlu recently said: ‘We have to give back our streets and neighbourhoods to their owners.’ Furthermore, Erdoğan, too, has taken a tougher stance on the refugee issue, slowly but surely adapting a discourse that would see refugees return to Syria. According to Turkish diplomats, the current government wants neither more money nor moral appeals from the EU, but a joint mission in northern Syria to facilitate this. That means that despite different rhetorical styles, in essence, both share the same aim: fewer Syrians in Turkey. Renegotiating the EU-Turkey Statement is in the EU’s own interest to prevent both any refugee deportation back to Syria and a new refugee crisis at its own borders. Read the Clingendael Alert.
Het Turkse diasporabeleid in Nederland
Onderzoek naar het perspectief van de Turks-Nederlandse gemeenschappen en het diasporabeleid van Turkije
De invloed die de Turkse overheid heeft op Nederlanders met een Turkse achtergrond is veelvuldig onderwerp van debat. Er bestaat echter nog geen goed beeld hoe de Turks-Nederlandse gemeenschap zélf aankijkt tegen het Turkse diasporabeleid. Dit rapport voorziet in deze leemte, middels een representatief kwantitatief onderzoek onder Nederlanders van Turkse afkomst. Daarnaast analyseert het de ontwikkeling en de drijfveren van het Turkse diasporabeleid. Een samenhangende analyse van de binnenlandse én buitenlandse dimensie van Ankara’s diasporabeleid is cruciaal om de impact ervan in te kunnen schatten. Het onderzoek is het eerste onderdeel van een tweeluik: in het najaar van 2023 volgt een tweede deel dat de effecten van de Turkse verkiezingen van 14 mei op het diasporabeleid zal behandelen. Lees het rapport.
Experts in de media
26 mei
- ‘De grote verliezer van deze Turkse verkiezingen? Dat zijn de Syrische vluchtelingen’, Nienke van Heukelingen / De Volkskrant €
''Met nog maar een paar dagen te gaan, proberen zowel Kılıçdaroglu als Erdogan de nationalistische elementen in hun campagnes zo veel mogelijk te benadrukken'', zegt @nvanheukelingen
— Clingendael Institute (@Clingendaelorg) May 26, 2023
in aanloop naar de tweede ronde van de Turkse presidentsverkiezingen.https://t.co/ygmOBBjfMV
21 mei
- Hoe wordt er gecontroleerd of de Turkse verkiezingen eerlijk zijn verlopen? En 4 andere vragen beantwoord, Christopher Houtkamp / EenVandaag
- Turkse presidentsverkiezingen: polarisatie en invloed diaspora, Clingendael / L1 Radio De Stemming
20 mei
- Turkse verkiezingen nog onbeslist, verdeeldheid in Nederland, Christopher Houtkamp / RTL Nieuws (08:22)
17 mei
- Bij Turkse Belgen scoorde Erdogan beter dan zijn partij, Nienke van Heukelingen / De Standaard €
16 mei
- 'Erdogan en Kiliçdaroglu houden elkaar voorlopig in een houdgreep. Reken op een ware uitputtingsslag', Nienke van Heukelingen / de Volkskrant €
De race om de nieuwe president van Turkije is nog niet beslist. Op 28 mei vindt een tweede ronde plaats.
— Clingendael Institute (@Clingendaelorg) May 16, 2023
"Reken op een ware uitputtingsslag", schrijft @nvanheukelingen in de @volkskrant https://t.co/lk8GdBqEd1.
15 mei
- #Büro Türkiye #6: Geen knock-out in de eerste ronde, Nienke van Heukelingen / Bureau Buitenland
14 mei
- Spanningen rond Turkse verkiezingen leiden tot onrust, Christopher Houtkamp / De Wereld van BNNVARA
13 mei
- Spannende verkiezingen in Turkije na aardbeving, Nienke van Heukelingen / Nieuwsuur
Zullen de Turkse verkiezingen eerlijk verlopen? Turkije-deskundige bij Clingendael @nvanheukelingen: “In de aanloop naar de verkiezingen wordt er veel gerommeld. Erdogan krijgt bijvoorbeeld veel meer zendtijd op tv. Maar de verkiezingsdag zelf is heel transparant.” #Nieuwsuur pic.twitter.com/XuxCPYJugV
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) May 13, 2023
12 mei
- Andersdenkende Turkse Nederlanders hopen op verlies Erdogan: ‘Dan kan ik weer onbekommerd praten over Turkse kwesties’, Clingendael / de Volkskrant
- Stemmen voor het land van je (groot)ouders – hoe loyaal ben je?, Clingendael / NRC Handelsblad
- Dictator Assad krijgt opnieuw bondgenoten, met dank aan de aardbeving en de Turkse verkiezingen, Clingendael / De Morgen €
- In het Turkse café blijven de verkiezingen onbesproken, dat is maar beter zo, Nienke van Heukelingen / Trouw
''Ik hoorde verhalen van mensen die de stembiljetten van hun ouders verstopten, zodat zij niet op de AKP van Erdogan zouden stemmen'', zegt @nvanheukelingen in @trouw over de spanningen rond de Turkse verkiezingen. https://t.co/L8QpaebKNM
— Clingendael Institute (@Clingendaelorg) May 12, 2023
11 mei
- Einde tijdperk Erdogan? Aftellen begonnen voor Turkse verkiezingen, Nienke van Heukelingen / Bureau Buitenland
Het aftellen is begonnen in Turkije naar de belangrijkste verkiezingen in decennia. Nooit eerder stond president Erdogan voor zo’n grote uitdaging, in wat belooft een nek-aan-nekrace te worden. Wat voor Turkije kunnen we na zondag verwachten?https://t.co/jRM7EixHh2
— Bureau Buitenland (@bbvpro) May 11, 2023
8 mei
- Deskundige: onrust RAI tekenend voor spanningen rond verkiezingen, Christopher Houtkamp / Zeelandnet
- ‘Stem Nederlandse Turk kan beslissend zijn voor Erdogan’, Christopher Houtkamp / De Telegraaf
- ‘De vraag is hoeveel van de voormalige thuisblijvers nu wel stemmen omdat ze koste wat kost van Erdogan af willen’, Nienke van Heukelingen / de Volkskrant
- Koerdische waarnemers: ‘Geïntimideerd tijdens Turkse verkiezingen’, Clingendael / Trouw
- Vechtpartijen in en om de RAI bij stemmen voor Turkse verkiezingen, ME ingezet, Clingendael / AD
2 mei
- Büro Türkiye #4: Diaspora, Nienke van Heukelingen / Bureau Buitenland
-> Luister hier terug https://t.co/TiO6fcrzCl https://t.co/vZTyJiajxZ
— Clingendael Institute (@Clingendaelorg) May 2, 2023
- Limburgse Turken stemmen: 'Veel mensen vragen zich af: oei, hoe gaat dit verlopen?', Nienke van Heukelingen / Dagblad De Limburger €
30 april
- Met bussen tegelijk naar Deventer: ‘Deze mensen stemmen allemaal op Erdogan’, Clingendael / NRC Handelsblad €
29 april
- Turken in Nederland kunnen vanaf vandaag stemmen voor president en parlement, Clingendael / NU.nl
- Turkse verkiezingen in Nederland: voor de een is Erdogan een held, voor de ander een dictator, Clingendael / Algemeen Handelsblad €
28 april
- Organisatie verwacht geen hoge verkiezingsopkomst onder Turkse Nederlanders, Clingendael / NU.nl
27 april
- Hoe Turkije het stemgedrag van Turkse Nederlanders probeert te beïnvloeden: 'Critici worden monddood gemaakt', Clingendael / EenVandaag
- Turkije probeert stemgedrag van Turkse Nederlanders te beïnvloeden, Clingendael / NPO Rado 1 EenVandaag
- 'Ik heb een Turkse pas, en je weet maar nooit', Christopher Houtkamp / de Volkskrant €
Onderzoeker @ChrHoutkamp in @volkskrant: "De arrestaties na de coup in 2016 lieten zich hier voelen: ook in Nederland zijn Gülen-aanhangers bedreigd. Turkije wordt steeds meer een autocratische staat, dus zo vreemd is het niet dat mensen angstgevoelens hebben".…
— Clingendael Institute (@Clingendaelorg) April 28, 2023
"Als je verwacht dat met de oppositie in Turkije alles beter wordt, houd dan de slingers nog even in de kast" €
18 april / de Volkskrant
De Turkse president Erdogan toonde zich veelal een grillige bondgenoot van Europa en de Navo. Maar zijn Europa en het militaire bondgenootschap wel gebaat bij oppositieleider Kiliçdaroglu, die een meer pro-Westerse koers wil varen? https://t.co/l1jkk1VqwZ
— de Volkskrant (@volkskrant) April 18, 2023
"Ja, Kiliçdaroglu zal de parlementaire democratie herstellen. Toch zijn er belangrijke onderwerpen waar conflict onoverkomelijk is, waaronder de bijna vier miljoen Syrische vluchtelingen," vertelt Nienke van Heukelingen in de Volkskrant.
Büro Türkiye #2
6 april / Bureau Buitenland
'De Syriërs moeten weg', klinkt het luidkeels in Turkse politieke kringen. De ruim drie miljoen vluchtelingen zijn issue in aanloop naar de verkiezingen. Hun kwestie kan grote gevolgen hebben voor Europa, vertelt @nvanheukelingen in @bbvpro https://t.co/8ElENqUvYY pic.twitter.com/mi3uUI154J
— NPO Radio 1 (@NPORadio1) April 6, 2023
"Europa is bezig met Tunesië, Libië en Oekraïne, terwijl we over het hoofd zien dat er nog bijna vier miljoen Syrische vluchtelingen in Turkije zitten," vertelt Nienke van Heukelingen in Bureau Buitenland.
'Veel Turkse kunstenaars zullen een zucht van opluchting slaken als een nieuwe president wordt gekozen' €
3 april / de Volkskrant
Burgemeester Ekrem İmamoğlu van Istanbul schreef op Twitter dat artiesten zich moeten uitspreken. "Zij zijn de innerlijke stem van de natie." Maar wordt deze stem nog wel gehoord?
Nienke van Heukelingen vertelt in de Volkskrant: "Kenmerkend voor een autocratisch regime - zoals we in Turkije zien - is dat er juist géén ruimte is voor andersdenkenden, en de overheid sympathie voor hun opvattingen probeert te verhinderen. Daardoor draaien de verkiezingen vooral om de vraag: in wat voor Turkije wil men leven? Een samenleving waarin de meerderheid alles bepaalt, of waar ook ruimte is voor andere uitingen?" Lees het artikel.
Wie gaat het tegen Erdogan opnemen bij de Turkse presidentsverkiezingen?
30 maart / Met het Oog op Morgen
Wie wordt de belangrijkste uitdager van Erdogan? "Er is één groot oppositieblok, ze noemen zichzelf 'de tafel van 6'. Daarvan is de gezamenlijke presidentskandidaat Kemal Kılıçdaroğlu," vertelt Nienke van Heukelingen. "Hij heeft niet bepaald een goed imago. Hij is al 74, en staat erom bekend dat het hem niet is gelukt om de afgelopen 15 jaar tijdens eerdere verkiezingen successen te boeken."
Waarom is hij dan toch gekozen door het oppositieblok? "Dit ging ook niet zonder slag of stoot. Niet elke oppositiepartij was het ermee eens, maar het compromis is dat wanneer de presidentsverkiezingen gewonnen worden door Kılıçdaroğlu, de burgemeesters van Ankara en Istanbul vicepresident worden". Beluister volledige aflevering.
Büro Türkiye #1
23 maart / Bureau Buitenland
Het belooft een nek-aan-nekrace te worden, voorspellen onze vaste panelgasten @journalistZKaya en @nvanheukelingen. Alle ins en outs van de Turkse verkiezingen volgen we in de nieuwe serie #BüroTürkiye https://t.co/JOXuyoGeBO pic.twitter.com/mcfowJinDL
— Bureau Buitenland (@bbvpro) March 25, 2023
In de nieuwe rubriek Büro Türkiye volgt Bureau Buitenland samen met Nienke van Heukelingen alle ins en outs van de Turkse parlements- en presidentsverkiezingen. Turkije staat voor een belangrijke keus: over iets meer dan 50 dagen bepalen de Turken wie het land voor de komende vijf jaar zal besturen. In de eerste aflevering wordt speciaal gekeken naar de Koerdische stem die wel eens doorslaggevend kan zijn.
"Ongeveer 15 tot 20 procent van de Turkse stemgerechtigden zijn Koerdisch. In 2015 kwam de pro-Koerdische partij HDP in het Turkse parlement, en dit zorgde er meteen voor dat Erdogans partij AKP zijn meerderheid verloor. Dus dat laat denk ik zien hoe belangrijk die Koerdische stem is." Beluister volledige aflevering.
'De meeste Turken, ook de critici van Erdogan, geloven hartstochtelijk in de potentie van verkiezingen' €
19 maart / de Volkskrant
Hoe bepalend worden deze verkiezingen voor de Turkse democratie?
"Het worden historische verkiezingen. Werkelijk iedereen die ik ken in Turkije is ermee bezig. De Turkse kiezer zal zich uitspreken over belangrijke zaken als de opvang van vluchtelingen in het land en het buitenlandbeleid. Maar vooral ook wordt het een stem vóór of tegen het steeds autocratischer beleid van president Erdogan," vertelt Nienke van Heukelingen in de Volkskrant.
"'Het progressieve deel van de samenleving ziet de achteruitgang van de democratie in het land al jaren met lede ogen aan. De concrete gevolgen zijn steeds vaker voelbaar voor iedereen in Turkije. Neem de aanhoudende hyperinflatie. In opdracht van Erdogan voert de Turkse centrale bank een onorthodox monetair beleid, waarin het bewust laag houden van de rentestand resulteerde in zeer hoge inflatiecijfers. Of denk aan de trage reactie van hulporganisaties, nadat Turkije begin februari werd getroffen door twee zware aardbevingen. Ook al weet iedere organisatie in het land wat haar taak is tijdens zo'n ramp, eerst moet men wachten op groen licht uit Ankara. Dat duurde lang, en heeft vermoedelijk geresulteerd in meer slachtoffers."
"De grote vraag is of met name Erdogans AKP-stemmers - van oudsher een trouwe achterban - om dit soort voelbare gevolgen hem deze verkiezingen de rug toekeren.'"
Aardbeving of niet, de Turkse verkiezingscampagne is al losgebarsten
9 maart / Bureau Buitenland
Al voor de verwoestende aardbevingen was 14 mei bevestigd als datum voor de Turkse presidentsverkiezingen. De aardbevingsramp heeft hier geen verandering in gebracht. Erdoğan heeft veel kritiek ontvangen over de langzaam opkomende hulpverlening na de aardbevingen. Waarom laat hij dan toch de verkiezingen doorgaan in mei?
Nienke van Heukelingen vertelt in Bureau Buitenland: "Dit is risicovol, en ik hoor ook zeker de kritiek daar. Maar er is een zorg dat deze kritiek in de aankomende periode alleen maar gaat aanzwellen. Bovendien is president Erdoğan ervan overtuigd dat hij de juiste persoon is om het land te leiden tijdens de wederopbouw."
Deze doorgewinterde politicus wordt uitdager van Erdoğan: 'Voor hele wereld van belang'
6 maart / RTL Nieuws
Kemal Kılıçdaroğlu is sinds 2010 dé oppositieleider namens de seculiere partij CHP. In een tijd van torenhoge inflatie en vlak na de allesverwoestende aardbevingen neemt de kritiek op president Erdoğan toe. En toch is het lang niet zeker dat er een wisseling van de wacht komt. "De keuze voor Kılıçdaroğlu is opvallend", zegt Nienke van Heukelingen in RTL Nieuws. "Hij is sinds 2010 leider van de grootste oppositiepartij, maar heeft sinds die tijd eigenlijk alle verkiezingen verloren."
Kritiek op regering na aardbeving, welke gevolgen heeft dat voor Erdogan?
14 februari / NOS.nl
De Turkse overheid onder leiding van Erdogan ontzag de afgelopen jaren veel aannemers door het invoeren van een 'bouwamnestie'. Het leverde de regering veel geld op, maar ging ten koste van de kwaliteit van de gebouwen. "Met de kennis van nu heeft Erdogan zich daarmee enorm in de voet geschoten", vertelt Nienke van Heukelingen. "Dit zou alles op z'n kop kunnen zetten voor Erdogan, maar als we heel eerlijk zijn: dat weten we nu nog niet. Feit is wel: z'n positie wankelt meer dan voor de aardbeving." Lees het artikel.
Overleeft Erdogan de aardbevingsramp?
13 februari / NPO Radio 1
In deze podcast schetst Nienke van Heukelingen de politieke context van de aardbevingsramp. President Erdogan wordt misschien wel meer dan ooit op de proef gesteld. Zodanig dat de vraag rijst: overleeft Erdogan deze ramp zelf wel? Beluister de podcastaflevering.
Erdogan beloofde een aardbevingbestendiger Turkije, heeft hij gefaald?
10 februari / NOS.nl
"Erdogan kwam aan de macht door het bekritiseren van het overheidsoptreden na de aardbeving van 1999", zegt Nienke van Heukelingen. "Nu is hij zelf die overheid". Maar, "We moeten oppassen met gelijk praten over politieke consequenties". Want onduidelijk is nog hoe de bevolking over het handelen van de overheid denkt. In tijden van rampspoed schaart de bevolking zich vaak juist achter hun leider. "Alles in Turkije is politiek, maar de focus ligt nog terecht op het redden van mensen onder het puin." Lees het artikel.
In Turkije neemt de kritiek op de regering toe. Hulpverlening kwam te laat en verloopt chaotisch. En waarom stortten zóveel gebouwen in? De positie van president Erdogan staat inmiddels ter discussie. #Nieuwsuur pic.twitter.com/qsMpzfEROg
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) February 10, 2023
Kritiek op crisisbeleid Erdogan zwelt aan: 'Graafmachines staan aan de kant'
8 februari / AD Algemeen Dagblad €
''Ik heb met meerdere mensen uit het aardbevingsgebied contact en zij melden dat de situatie nog steeds chaotisch is. Er is veel kritiek op het niet direct inzetten van het leger'', zegt Nienke van Heukelingen. Lees het artikel.
Ramp in Turkije en Syrië is uniek in de wereld
7 februari / Nieuwsuur (10:25)
Erwin van Veen, conflictonderzoeker bij Instituut Clingendael, stelt dat de combinatie van meer dan tien jaar oorlog en een hoge concentratie van vluchtelingen ervoor zorgt dat de aardbeving nog meer schade en leed veroorzaakt dan anders zo zou zijn. Hulp naar de delen van Syrië die de oppositie beheert, kan bijvoorbeeld slechts via één grensovergang - Bab al-Hawa. Daarnaast hebben generieke Amerikaanse en Europese sancties nu als ongelukkig neveneffect dat er een gebrek aan groot materieel is. Tot slot zorgen sancties en de opstelling van het Assad-regime ervoor dat hulpverlening in delen van het land langzaam op gang komt. Zowel de Syrische regering als de hulporganisatie Rode Halvemaan roepen Europa daarom op om de sancties op te heffen. “Sancties hebben ook een politieke rationale, maar Syrië is wel ongeveer de slechtste plek ter wereld waar een aardbeving kon gebeuren”, aldus Van Veen. Kijk het fragment vanaf minuut 10:25.
Zware aardbevingen in Turkije en Syrië
6 februari / Nieuwsuur
Met Nienke van Heukelingen
De ogen van Turkije zijn gericht op het aardbevingsgebied, de slachtoffers – en president Erdoğan. Want wat kan hij doen aan wederopbouw, terwijl het land midden in een economische crisis zit? #Nieuwsuur pic.twitter.com/J4afpcQoBi
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) February 6, 2023